Verrassend

Verrassend

Het roze huis aan de overkant van het tankstation staat te koop. Twee mannen vergaren de geoogste producten en maken zich op om het perceel te verlaten. Wij informeren of wij vóór de schuur de auto mogen parkeren om de nacht door te brengen, waarop zij antwoorden, dat wij in de tuin mogen parkeren. Plezierig, want dan staan wij niet op de rijweg en kan niemand per vergissing op ons inrijden in het donker. Wij wanen ons op ons eigen terrein… Idyllisch met bloemen tegen de pui…Met onze eigen zendmast naast het huis! Gelegenheid om het thuisfront te updaten! De weg is breed en is onder constructie, zoals dat zo netjes wordt genoemd in Zuid Amerika. Je moet alleen niet vragen, wanneer de constructie aanvangt, maar zeker niet, wanneer de constructie zal zijn voltooid. Wij verlaten El Triangulo of El Choro richting zuiden. De eerste 25km is het wegdek in een zeer goede staat om afgewerkt te worden! Het lijkt alsof de wals of de shovel er gister nog overheen is geweest. Wij zoeven over de weg! Het ziet er echter niet naar uit, dat het afwerken binnenkort gaat plaats vinden… Erna wordt de staat van de onderlaag iets minder, maar desondanks schieten wij wonderbaarlijk op! Regelmatig zijn duikers reeds aangelegd, maar de weg loopt nog niet door óver de duikers héén. Via een blubberige omleiding rijden wij telkenmale eromheen. Een vrachtwagen vol koeien. Een houtzagerij. Campamento Cachuelitas: geschakelde containers, die eruitzien als tijdelijke huisvesting voor werknemers, die aan de weg werken. Echter geen mens te bekennen! Totaal verlaten! Een gehucht bestaande uit witte lemen huizen met rieten daken, wat heel anders oogt dan de houten huizen op het vorige traject. Een man met witte kaplaarzen staat geleund tegen zijn brommer. Een uitgestrekt terrein met buizen op voorraad voor de duikers, bergen zand en heel veel gele vrachtwagens, keurig in het gelid. Het idiote is, dat wij veel lege vrachtwagens op dit traject ontmoeten. Alsof de lege vrachtwagens in rijen worden weggezet op het terrein. Alsof alle werkzaamheden worden stilgelegd en niets meer wordt ondernomen. Na 167 km te hebben gereden, wordt de weg slechter en slechter, vooral na het dorp Australia. Wij ontmoeten een kudde koeien met drijvers, waarvan twee met een dikke wang van een dot cocabladeren. De wateroverlast neemt langzamerhand toe. Huizen worden omgeven door grote plassen water. Moerassige bermen. Echter ook meer water op de rijweg. Het doet ons denken aan de verhalen over de Pantanal in Brazilië, waar mensen uit de blubber geholpen moesten worden, omdat zij de weg kwijt raakten vanwege de overvloed van water. Wegzakken en vast komen te zitten in de berm, omdat wij de weg niet volgen, trekt ons niet aan! Aanvankelijk rijden wij zoveel mogelijk op de redelijk droge delen, maar wij kennen dit traject niet en vragen ons soms af, waar de weg loopt en waar wij moeten rijden. Gelukkig is onze wagen in staat door water te rijden en staat de Unimog hoog op zijn wielen, maar toch… Als er medeweggebruikers zijn, kijken wij goed, welke wegdelen zij gebruiken. Zij nemen weinig snelheid terug en spatten hoog water en blubber op! Zij zijn baggervies, maar wij doen niet voor hen onder. Zelfs onze ramen zitten vol rode blubber! Zo bar is het tot nog toe niet geweest! Voorbij Puerta Teresa is een betonnen brug over de Rio Yata. In het dorp Yata is een afslag via een track naar Santa Ana de Yacum om vervolgens via een dirt road naar Trinidad te rijden. Gezien de wegen, die wij tot nu toe in Bolivia sinds Corbija hebben gevolgd en met name het gedeelte van vandaag, durven wij het niet te wagen om dit uit te proberen. Op de kaart te zien rijden wij door een uitgestrekt waterrijk gebied met zeer veel rivieren en riviertjes. Bovendien zijn er ontzettend veel lagunes en meertjes in de provincie Beni! Uiteindelijk is er een dammetje aan onze rechterhand, waar wij redelijk kunnen parkeren met stroompjes en poelen rondom, wat werkelijk een prachtig uitzicht biedt. Veel insecten, vermoeden wij. Het wonderbaarlijke is, dat het wemelt van wondermooie libellen! Niet te vangen op de foto, want zij zijn zo beweeglijk en druk! Heel helder water in de poel naast onze auto. Dat kunnen wij mooi gebruiken om de watervoorraad voor de toilet aan te vullen, want het reservoir is bijna leeg, en de rode blubber van de ramen te wassen. Laat je de rode blubber opdrogen, dan wordt het net gebakken klei! Heel lastig te verwijderen! Geen last van muggen tijdens deze klus! Eten de libellen echt al die insecten op? Het lijkt er veel op, want ook tijdens het slapen is het aangenamer dan gedurende de twee laatste nachten. Een libelle is altijd heel rank en fragiel, bewonderenswaardig sierlijk, maar nu waarderen wij een libelle des te meer, omdat zij ons verlossen van kleine insecten, zoals muggen en vliegjes! ’s Ochtends vroeg om 5.30 uur worden wij gewekt door een passerende militaire colonne. Erna soezen wij nog wat, maar voor het verkeer op gang komt is het wijzer op te staan en op weg te gaan, bedenken wij. De afgelopen weken heeft Jan regelmatig zijn spiegel vastgezet. Toch trilt hij telkens weer los! Slecht zicht in een trillende spiegel! Met touwtjes en veters probeert hij de spiegel te stabiliseren voor wij vertrekken. Mooi in rood en wit! Een fraai vlechtwerk! Apart: vanochtend geen libellen en insecten… Wij genieten van de vroege morgen! Het is een prachtige moerastocht!!! Wij blijken een beschermd natuurgebied te doorkruisen en worden gewaarschuwd flora en fauna te beschermen. Kaaimannen en capybaras kunnen de weg oversteken… Rijd ze niet dood! Stop! Ondanks de aanbevolen lagere snelheid wordt er veel te hard over de moerasweg gesjeesd! Resultaat: een dode kaaiman langs de weg met een heel stel gieren erbovenop, die zich tegoed doen! Gelukkig ook levende kaaimannen in het moeraswater om ons heen. Soms moeilijk te onderscheiden met de begroeiing van kleine plantjes en grotere plantjes met verschillende soorten bloemetjes. Zelfs waterlelies zien wij hier, een soort dotterbloemen en verschillende witte, gele en blauwe bloemetjes. Een prachtige witte vogel van het formaat van een ooievaar, maar in een steviger uitvoering, met zwarte poten en zwarte hals, kop en snavel met een rode halsband bij de overgang van lijf naar hals. Geen idee hoe deze vogel heet! Hij slobbert water en voedsel zoals een ooievaar en reiger, alhoewel hij hierin ook lijkt op een pelikaan en flamingo. Rara, hoe heet deze vogel? bovendien heel veel mooie vogeltjes! Eerlijk gezegd is de werkelijkheid het tegenovergestelde van onze verwachtingen. Op de Transamazônica in Brazilië hebben wij gedacht veel vogels en dieren te ontmoeten en hier in deze uithoek van Bolivia totaal niet… Wij genieten! Een kudde koeien verspert de rijweg, begeleid door gaucho’s met zo’n dikke wang vol cocabladeren. Een omleiding vanwege een duiker in aanbouw met ernaast een container met het opschrift China Shipping! Alweer koeien begeleid door gaucho’s. Gras en water genoeg! De weg loopt telkens omhoog en omlaag vanwege in gebruik genomen duikers, wat sneller rijden door iedereen als consequentie heeft. Tot plots het feest over is, omdat de duiker in aanleg gevat is in een frame van ijzervlechtwerk en hout, terwijl de basis reeds in beton aanwezig is. Niet af! Hier zijn werklui bezig! Bijgestaan door een heftruck, een waterwagen en een vrachtwagen. Een van de werkers draagt een geel veiligheidshesje met een Chinese opdruk! Hij is vast een Chinees! Even verderop bevindt zich Campamento no 2 voor tramo I & II, een groot werkterrein voor de wegconstructie tussen Rurrenabaque en Riberalta, de door ons gevolgde weg sinds El Triangulo: Bolivia route 8! Het project blijkt uitgevoerd te worden door samenwerking tussen de Boliviaanse overheid en de Chinese Railway Company, getuige het publicatiebord en containers met het opschrift Dongfang…Het ziet ernaar uit, dat deze weg beter wordt aangepakt dan Bolivia route 13, welke nog steeds braak ligt en niet in gebruik kan worden genomen, terwijl er reeds ontiegelijk veel geld aan moet zijn gespendeerd! Wie is daar bezig??? Of was bezig? Ook de Chinezen tezamen met Bolivianen? Wij passeren kleine leefgemeenschappen. Bladerdaken op palen. Een verscholen boerderij tussen de bomen. Kindertjes langs de weg. Twee schaapjes… Zelden zien wij die hier. Doorgaans koeien en paarden… Een begraafplaats met kransen van kunststofbloemen in zachte kleuren. Een gaucho gezeten op zijn paard, voert met zachte hand een jong veulen het erf op. En altijd overal hangt wasgoed over de omheining… Een vrouw, staande langs de weg, biedt een Coca Colafles te koop aan, gevuld met cocathee. Een aardige variant! Een boer op witte rubberlaarzen, heeft zijn pick-up aan de kant van de weg stilgezet, achterop staat een andere man, die de houten staken in bedwang moet houden tijdens het rijden. De boer checkt zijn paarden in de wei, om te kijken of zij het goed doen en niets mankeren. Zowel in Bolivia als in Brazilië dragen heel veel mensen witte rubberlaarzen in plaats van groene rubberlaarzen! En dat in stevige rode klei! Wit bekoort hen kennelijk! In Europa meer in zwang bij vrouwen en beroepen, waar hygiëne telt! Het is niet druk op dit traject in vergelijking met gister! Een MPV, die veel te hard racet. Een personenauto met grote witte koelboxen boven op het dak. Vier politieauto’s vandaag! Twee aan twee achter elkaar. Tot nu toe in Bolivia slecht één politiewagen ontmoet... Motoren: een gezin met een kind tussen hen in, twee mannen die een grote witte zak tussen hen in vervoeren en twee jonge vrouwen genietend van de ruimte met zijn twee. Af en toe een vrachtwagen of een pick-up. Lekker rustig! Plotseling remt Jan. Waarom in vredesnaam? Hij rijdt snel achteruit… Zijn spiegel ligt achter ons op de weg… Wanneer Jan de spiegel opraapt bekijkt hij met weemoed het restant: afgebroken aan de achterzijde en het spiegelglas is geheel versplinterd. Niet meer te gebruiken! Rijp voor de afval! Zonder spiegel aan de bestuurderskant is het niet alleen gevaarlijk om te rijden, maar het kan nog een bekeuring opleveren ook. Wij rijden straks door een wat groter dorp. Vast en zeker langs een politiepost! Eerst maar lunchen! Daarna gereedschap onder uit de bank in het woongedeelte vissen, wat nodig is om de spiegel aan de bijrijderskant te demonteren en aan de bestuurderskant te plaatsen. Op een overnachtingsplaats kunnen op een ander moment de achterdeuren worden geopend om de gerepareerde spiegel van het vorig seizoen tevoorschijn te toveren en op zijn oude plekje aan de bijrijderszijde terug te monteren. Wie wat bewaart, heeft wat! Oranje vlinders dartelen in het zonlicht om even uit te rusten in de berm en verder te dartelen. Een fraai gezicht! Alsnog heeft Jan zich bedacht en de oude spiegel tevoorschijn gehaald. Voorzien van een spiegel op links én op rechts vervolgen wij onze weg langs paarden in een moerasweide onder een dik wolkendek. Vogels vliegen over. Ditmaal een man met groene kaplaarzen! Wij passeren Campamento I, eveneens voor de constructie van de weg Rurrenabaque – Riberalto door hetzelfde consortium, belast met Tramo I & II. Drie ruiters komen ons tegemoet, wanneer wij Santa Rosa binnenrijden. Een oude vervormde afsluitboom, gefabriceerd van betonijzer, belet ons de doorgang. Eerst afrekenen met de gemeente Santa Rosa del Yacuma voor wij met ons voertuig naar Capitania Puerto Santa Rosa mogen doorrijden. De jongen opent voor ons de hefboom, waarna wij door het dorp rijden langs schapen, een beeld van een gaucho, die begeleid door zijn hond, een koe probeert met zijn lasso te vangen. Twee mannen op een motor vervoeren suikerriet. Hangmatten onder afdakjes of tussen bomen om lekker in te hangen als je bij wilt komen van de hitte of een dutje wilt doen. Een kruiwagen staat verloren op de weg, terwijl verderop koeien grazen. Zigzaggend rijden wij overal omheen. Bij de entree van Area Protegida Municipal Pampas del Yacuma Santa Rosa - Beni betalen wij de toegang tot APM 2 als bejaarde buitenlander, waarna wij doorrijden, in de Militaire Zone van Capitania Puerto Santa Rosa mogen parkeren en welkom worden geheten. Bestaat er ook nog een APM 1? Willen wij een excursie maken, dan moeten wij dat bedrag apart afrekenen, heeft men bij het loket gemeld. Iver biedt ons een boottocht aan door dit natuurgebied. Hij geeft ons de prijs per uur en blijft de kosten per uur strategisch herhalen. Jan dealt met hem. Geen drie uur maar een uurtje. Jan meent dat een uur lang zat is! Hij vindt, dat wij ondertussen genoeg hebben moeten afrekenen. Dit keer geen korting voor bejaarden! Wij maken ons klaar en stappen bij Iver Pampas, zoals hij zichzelf noemt, in de houten kano, waarin van die ouderwetse klapstoeltjes met één stel poten, voorzien van waslijnendraad geplaatst zijn. Op de voorplecht instappen en naar achteren lopen om op de achterste stoelen neer te zijgen. Wiebel de wiebel! Ons evenwicht is niet, dat wat het geweest is! Iver neemt achter ons plaats naast de buitenboordmotor en het roer. Wij vertrekken. Achteruit, wenden, naar de kom en niet de rivier op… Iver laat de motor loeien, de roze dolfijnen komen deels uit het water en verdwijnen. De motor wordt op stand-by gezet en Iver klopt op de zijkant van de boot. Beweging in het water. De dolfijnen verplaatsen zich. Dit ritueel herhaalt zich. Dit soort dolfijnen hebben wij nooit eerder gezien! Echt leuk! Wij keren om en varen de rivier op de jungle in. Bomen vol lianen. Bijzondere hangende vogelnesten in een bepaalde boom. Kwetterende vogels alom. Bijzondere vogels om te zien, met name de serere. Een vreemde vogel om te zien: een kam van haren op zijn kop en als hij pronkt, spreidt hij zijn veren, wat aan een pauw doet denken, echter in oranje / bruinige kleurstelling. De vogel heeft voorkeur om zich tussen de bladeren van een boom te verschansen en fladdert plots op naar een ander plekje, maar niet echt ver weg. Vaak twee stuks bij elkaar. Geen idee of zij een koppel vormen. Gedurende de boottocht komen wij er heel veel tegen. Moeilijk om te fotograferen omdat het toestel focust op het omringende bladerdek en niet op de vogel. Jammer! Wij varen door rivierarmen en smalle kreken langs bloeiende heesters en allerlei soorten bomen. Weelderig groen! De Pampas del Yacuma is net een groot moerasveld met bloemetjes. Alsof je erover kunt wandelen…Het is onverwacht mooi in het gebied, wat wij doorkruisen, met vele verschillende aspecten. Wanneer wij dichter bij de oever varen zien wij veel schildpadden in verschillende maten, die zich in het zonnetje koesteren, met een stel naast elkaar op een rijtje, op een boomstam of een wortel in het water, soms lekker geleund op het schild van de buur. Een koddig gezicht! Boven in een boom hangt een grote zwarte brulaap, terwijl in zijn eigen regio een roodbruine brulaap lekker lui zit te wezen. De kano vaart rakelings langs bomen met overhangende takken, terwijl Iver de motor stopt en de boot uit laat drijven tot de kano stil komt te liggen en wij ontdekken, dat kleine geelbeige aapjes met een zwarte schedel en zwarte bek zich tussen het bladerdek ophouden en van tak naar tak zich begeven door hun lange staart, deels beige, deels zwart, als een lasso om de volgende tak te gooien. Vele babyaapjes liften op de rug mee en leren zo het springen. Ze blijven niet in de bomen. Hups, daar springen zij op de voorplecht. Het resultaat is dat even later over de totale lengte van de boot, zich krioelende aapjes bevinden. Zelfs op Carla haar rug! Jan en Iver lachen zich een kriek, maar Carla vindt het doodeng. De twee mannen sussen haar. Ze doen niets! Carla ziet ze echter liever op een afstandje en heeft het er niet op, om ze op schoot of op haar rug, armen of hoofd te hebben. Als wij later weer aapjes tegenkomen, houdt Iver rekening met Carla en houdt hij gepaste afstand. Evenals bij de kaaimannen. Zeker bij zo’n grote zware! Jij kijkt naar hem en hij naar jou… Hij ligt daar heel stil. Plots komt er beweging. Grote kringen in het water… Verdwenen! Een vlucht geelblauwe papagaaien. Jammer, dat je in de namiddag de kleuren van de veren zo slecht kunt zien. Vroeger in de middag of ’s ochtends kun je dit soms wel bekijken. Gelukkig hebben wij hen elders ook al eens gezien! Evenals de capybaras, de anaconda en de reiger, door ons als ibis benoemd, wanneer wij deze vogel ontmoeten. Kennelijk onjuist! Wij maken ergens in dit gebied een stop bij de ecocamping, om wat te drinken en de toilet te gebruiken. Er worden regelmatig driedaagse excursies naar dit gebied georganiseerd. Op dit kampement kun je een kamer huren met keurige bedden onder gekleurde muskietennetten of in een tent slapen. Van hout is er een dorp op palen met plankieren geconstrueerd. Het ziet er hartstikke gezellig uit! Erna keren wij terug naar de plek waar onze camper op ons wacht. De regenboog voor ons... Onderweg ontmoeten wij bootjes, die bezoekers voor drie dagen vervoeren en naar hun slaapadres brengen. Zij hebben er zin in en zwaaien naar ons ter begroeting. Wij blijken best ver van de start te zijn verwijderd. Iver Pampas heeft er slinks een trip van 3 ½ uur van gemaakt! Wij hebben er geen spijt van! Het is absoluut de moeite waard! Wij genieten tot de laatste minuut! Iver geeft ons toestemming om op ons plekje te blijven staan om te overnachten en wijst naar het huis bij de steiger. Hij woont daar! Het is hier veilig! Weldra valt de duisternis. Gelukkig, dat wij niet nog moeten gaan rijden op zoek naar een overnachtingsplek! In eerste instantie hebben wij verzocht de nacht ter plekke te mogen spenderen, wat ons bij de entree van het park is geweigerd… ’s Ochtends bekijken we de informatieborden. Het is de omgekeerde volgorde, maar dit past bij ons. Zo beklijft alles beter! De verrassing is ook dit keer overweldigend! Van tevoren hebben wij totaal geen idee, waar wij terecht komen en wat wij te zien krijgen. Alleen een hint gelezen om deze plek te bezoeken: zonde als je dit mist! Helemaal mee eens! Vol goede moed rijden wij terug naar het dorp. Onder een afdak staan tafeltjes waar mensen komen en gaan voor een warme hap als stevig ontbijt! Voor ons rijdt een taxi met open laadbak met een hoge koelkast erop, stevig vastgesjord. Op de ronding van de hoek van een veel gebruikt kruispunt parkeren wij bij de supermarkt, omdat de politieauto voor ons abrupt stopt en parkeert. Geen hond zegt er iets van, dat wij zo niet mogen staan. Makkelijk zijn de mensen hier… Wij worden in dit opzicht eveneens nonchalanter, gaan met de meute mee… De praktijk wijst uit, dat wanneer wij ons aan de Europese regels houden, Jan soms hartstikke ver met de boodschappen moet lopen sjouwen! Dan krijg je de neiging om de regeltjes aan je laars te lappen en ook maar een dotje te doen!!! Wanneer het te bar en boos wordt en gevaarlijk is, zeurt Carla, dat Jan dit echt niet kan maken en past hij zich aan. Dan is hij niet blij als hij de motor weer moet starten… Tevreden keert hij terug. Wat aangevuld moet worden, heeft hij te pakken gekregen, behalve havermout. Wie weet in een ander dorp… Ondertussen heeft Carla motoren zien passeren, die van alles transporteren. Een heerlijk schouwspel! Een hondje voor op de tank, terwijl de bijrijder een huishoudtrap in bedwang houdt, scoort het hoogst! Een stel honden dingen naar de aandacht van een loopse teef. Vermakelijk! Wij bereiken de slagboom van betonijzer. De jongen herkent ons en opent de bareel voor het verkeer wat ons tegemoet komt en net heeft afgerekend, laat de hefboom met een grote glimlach nog wat vieren, zodat wij er gemakkelijker onder door kunnen. Wij zwaaien elkaar gedag. Het zijn de kleine dingen die het hem doen! Wij rijden het stadje uit, negeren de afslag naar San Borja – Trinidad. Bolivia Ruta 8 richting Rurrenabaque is naar ons idee een verstandiger keuze in deze tijd van het jaar. Zeker na de opgedane ervaringen tot nu toe. Het Amazonegebied neemt meer dan de helft van het Boliviaanse grondgebied in beslag, terwijl het in feite een van de minst bezochte regio’s is. Dit wordt veroorzaakt door de korte droge periode van ongeveer drie maanden, welk loopt van mei / juni tot in oktober, waarbinnen het gebied via de weg redelijk te bereiken is. Het regenseizoen, met name januari doorlopend tot in maart, is bij uitstek het tijdstip om via de rivieren het Amazonegebied te verkennen, alhoewel de waterstand vrij laag kan zijn om te varen en een kano in die situatie een beter vervoermiddel is dan een vrachtboot. Een keuze maken tussen mal en dwaas… Geen mens wil in de modder en regen komen vast te zitten en lek geprikt worden door insecten… De Rio Beni en de Rio Tuichi in het westelijk deel, de Rio Ichilo en de Rio Mamoré in het oostelijk deel van het Amazonegebied zijn de meest bevaren rivieren voor jungle tours. De gidsen zijn doorgaans opgegroeid in de omgeving. Zij kennen als geen ander het leefgebied en de gewoonten van de hier levende dieren en kunnen er veel over vertellen. Bovendien laten zij hun gasten kennis maken met het gebruik van de aanwezige planten. In Bolivia zien wij evenals in Brazilië heel veel verschillende planten en niet zoveel dieren, alhoewel wij op de Pampastour meer dieren hebben gezien dan voorheen, waardoor wij deze trip terecht kennelijk als een buitengewoon uitstapje bestempelen! De savannen met de uitgestrekte moerasgebieden afgewisseld door regenwoud blijven boeiend en bekoren ons als wij onze weg vervolgen. Een politieauto laat bij een werkplaats langs de weg de bandenspanning controleren. Twee tankauto’s komen ons tegemoet. Onze wagen rammelt flink, doordat de weg een en al wasbord is. Een groot publicatiebord langs de weg is een vorm van propaganda voor de zittende president Evo Morales, waarop wordt aangegeven, dat er een fiks bedrag is uitgetrokken om renovatie van de weg tussen Rurrenabaque en Riberalta te realiseren. De informatie gaat gepaard met een grote afbeelding van het gezicht van de beste man, zodat je aandacht al van verre naar het bord wordt getrokken. Bijna alle projecten worden op deze wijze gepresenteerd. Het mist zijn uitwerking niet! Zijn aanhangers vind je vooral in de achtergebleven gebieden qua economische ontwikkeling. In ieder geval is het een vooruitgang als de bewoners zich beter kunnen verplaatsen en niet door de modder moeten ploegen zoals vandaag. Heel veel mannen dragen kaplaarzen, houden noodgedwongen hun voeten bij de grond om te voorkomen, dat zij met de motor onderuit gaan in de blubber, terwijl zij behoedzaam rijden. Je ziet vaak van verre of het om jonge of oudere mensen gaat, omdat de spierkracht van jonge mensen hun een betere beheersing geeft van de motor. Het is niet alleen de bravoure van de jeugd! Wanneer er grote gaten in het wegdek aanwezig zijn, circuleert het verkeer zigzaggend eromheen. Grote wolken stof omhoogwerpend, omdat dit circuit als het ware door bussen, vrachtwagens en andere voertuigen gedeeltelijk wordt droog gereden. Een bord geeft aan, dat er werk in uitvoering is. Voorzien van Chinese lettertekens, omdat de wegwerkers zelf de Spaanse woorden niet kunnen lezen, waardoor zij een foutief bord zouden kunnen plaatsen. Een duiker in aanleg: een project, waar werkvolk bezig is. Toch activiteit! Een houten ramp kondigt de nadering van een dorp aan. Niet geschikt voor het gewicht van onze wagen, die zeker een wasbeurt kan gebruiken. In de doorgaande smalle hoofdstraat van het dorp Reyes is een tankstation. Een aardige beheerder heeft diesel voor ons ter beschikking tegen Boliviaanse prijs en maakt een praatje om te informeren hoe wij de afgelegde laatste 74 km hebben ervaren. Als bar en boos! In Holambra I in Brazilië hebben wij een Nederlander ontmoet, die op bezoek was in Brazilië. Hij heeft in het verleden gewerkt met dit type Unimog en betitelde ons voertuig als een hobbelgeit! Deze benaming hebben wij op dit afschuwelijk slecht traject gememoreerd! Carla is zelfs min of meer misselijk van het gehobbel! Anders nooit… De man geeft aan, dat de weg beter wordt, als wij het dorp uit zijn. Dat geeft de burger moed! Ondertussen is de grote truck met aanhanger, beladen met betonijzer, ons gepasseerd. Wel zo plezierig! Wij passeren een medische kliniek. Aardige doorkijkjes in de zijstraatjes geven een indruk van de levensstandaard in dit plaatsje. Klaarblijkelijk gaat het sommige mensen hier beter. Wanneer wij het dorp verlaten rijden wij onder een poort door, waarop staat geschreven, dat Hotel Esmeralda ons een goede reis toewenst! Dat is andere koek! Een heus echt hotel in een dorp als hier…Een oudere vrouw veegt de stoep schoon voor het huis: een vertrouwd tafereel, waar ook ter wereld. Heerlijk zinloos te midden van het vele stof. Desondanks doet een mens het… Anders wordt het stof happen en blijft het niezen en proesten! De smalle weg wordt breder. Een lange rij lege vrachtwagens aan onze linkerzijde. Het hoofdkampement voor de uitvoering van Tramo I+II aan de door ons gevolgde weg, blijkt zich hier te bevinden. Voor de poort staan heel wat motoren geparkeerd. Woonhuizen binnen de omheining? Eén rijgedeelte is in een verder stadium dan het andere weggedeelte. Een motor en ossenwagen komen ons tegemoet, gevolgd door een oude pick-up, beladen met twee kano’s. Wij worden gewaarschuwd dat er wederom slechts één spoor beschikbaar is, omdat wegwerkers bezig zijn aan het andere weggedeelte. Het klopt, wat de beheerder van het tankstation heeft voorspeld: dit gedeelte is een verademing na het traject Santa Rosa – Reyes! Wij passeren gehuchten, waar mensen een praatje met elkaar staan te maken. Haren worden gevlochten onder het afdakje naast het huis. Een onbeheerd stalletje aan de weg, waarvan de koopwaar met een lap is afgedekt. Koeien steken de weg over en lopen vrij, op zoek naar een lekker hapje. De moerassige bermen zijn fris groen door het vochtige weer en bevatten ruim voldoende vocht om hun dorst te lessen. Een kerkje. Een pand met pilaren waar een tent en een hangmat het interieur vormen. Voor ons doemen aan de einder de bergen op, die in nevelen zijn gehuld. Wederom kijkt Evo Morales ons aan en laat ons weten, dat hij geld heeft uitgetrokken voor de brug van Rurrenabaque naar San Buenaventura, de brug die onderdeel uitmaakt van Bolivia Route 16 die wij in Cobija hebben willen volgen, de weg die ons is afgeraden. Een kerstboom, gevormd door opstapeling van autobanden met een kerstster als piek en linten van de piek naar beneden als versiering, doemt uit de nevel voor ons op. Het is de rotonde bij Rurrenabaque! In eerste instantie leidt Garmin ons naar de verkeerde afslag vanwege het tankstation van YPF. Getankt hebben wij reeds in Reyes. Een geluk voor ons, want YPF wacht op bevoorrading! Geen brandstof! Jan informeert of wij onze wagen kunnen laten wassen, maar krijgt nul op het rekwest. Speciaal voor bussen dit adres! Het advies is de stad in te rijden. Welkom in Rurrenabaque staat op de toegangspoort! Het asfalt waarvan wij heel even genieten, maakt plaats voor de ons bekende blubber… Echt een hartelijke verwelkoming! Onze wagen is verschrikkelijk vies en kan in feite niet nog viezer worden, maar toch. Wij stellen ons een hartelijke verwelkoming anders voor! De toegangsweg laat van alles zien, maar geen wasplaats voor de Unimog… Wanneer de bebouwing van huizen aanvangt, zien wij in de diepte een ramp voor een zware wagen, waar na informatie een vrouw welwillend is om de wagen af te spuiten voor een bepaald bedrag, maar niet met sop te wassen. Oké, als het allerergste er maar af is, dat scheelt al een slok op een borrel! Wij boffen, want wanneer de vrouw onze wagen bijna heeft afgespoten, arriveren haar echtgenoot en zoon in een soort driewieler met een laadbak achter - in Italië en Azië veel in gebruik -. Pa en zoon assisteren moeder de vrouw, tezamen maken ze de klus naar behoren af. Wij zijn ontzettend blij! Jan rekent nu een hoger bedrag af, waarmee de vrouw erg blij is. Alle partijen content! Carla heeft ondertussen talloze passerende motoren gefotografeerd, die een boeiend tafereel vormen en een welkome afleiding zijn voor een toeschouwer. Het is gaan regenen. Sommige taximotoren hebben een groot regenscherm op de motor aangebracht om de passagiers en zichzelf te beschermen tegen regen en zon. De selectie geeft een beeld, van wat men zoal op een motor ziet vervoeren. Een grastrimmer. Een bestrijdingsmiddelensproeiapparaat op je rug. Een ladder. Grote zakken vol agrarische producten. Trossen bananen. Een grote jerrycan vol brandstof of een gasfles. Een grote witte koelbox. Vrouwen in amazonezit achterop. Hoe houd je jezelf in bedwang als de motor gaat glijden? Vrouwen, die terugkeren van de markt met hun koopwaar op de tank en op hun rug gebonden. Kindertjes op de tank en tussen volwassenen. Mensen met benen omhoog om zichzelf schoon en droog te houden. Bij pa achterop een zoon, die de kruiwagen achterstevoren meevoert. Een lol hebben zij met zijn twee! Een moeder met een liggend slapend kind in haar armen bij haar echtgenoot achterop. Papa met een baby in een draagzak op zijn borst achter het stuur. Een meisje die luidkeels aan het zingen is bij papa achterop, terwijl benen en armen swingen en haar zusje voorop onbeweeglijk stil zit. De een in werkkleding of sportkleding. De ander in een bloot hemdje of juist keurig in een strak jurkje met een tasje op schoot of aan de arm of achterop. Het hoogste aantal personen is zes stuks, wat we tot nu toe op één motor hebben zien zitten. Ongelooflijk hoe ze het voor elkaar krijgen, om netjes in balans te blijven! Om van de ramp achteruit de kleihelling op te rijden, lukt uitsluitend met 4x4! Lekker glibberig! In de smalle straten staan bomen met vrij lage takken en geparkeerde voertuigen, waardoor het niet zo simpel is om de Plaza te bereiken, welk plein in iOverland als overnachtingsplaats staat aangegeven. Jan informeert op het politiebureau, nadat wij bij de rivier hebben gekeken en een rondje hebben gereden, of wij op het plein mogen parkeren om te overnachten. Jazeker, maar niet langs de stoep van het binnen kwadrant. Vóór de kerk is oké? Geen probleem! Besproken en afgesproken op het politiebureau… Wij parkeren de camper tussen de hoofdingang tot de kerk en een verkoophokje van telefoonkaarten, zodat de directe entree naar de kerk vrij is, de dame in het zicht is en zij goed bereikbaar is voor verkoop, want de straat voor en naast haar is aan weerskanten vrij. De verkoopster heeft kennelijk haar partner voor een praatje aan het loket. Hij komt op hoge benen naar onze wagen en zegt, dat wij daar niet mogen parkeren. Wij antwoorden, dat wij permissie hebben van de politie. Woest is hij! Kost het haar klandizie, dat wij daar staan? Wij begrijpen er niets van, halen onze schouders op en laten de camper staan. Wij lopen naar een winkel voor boodschappen en worden bij terugkomst aangesproken door een man op een motor, vermoedelijk gealarmeerd door de buurman. Hij is van Traffic Control en dirigeert ons naar een straatje, wat van het plein naar de rivier loopt. Ook hem vertellen wij permissie te hebben van de politie om hier te parkeren. Hij verlaat ons. Even later arriveren de twee politieagenten, die Jan op het bureau heeft gesproken, gezamenlijk op de motor. Het lijkt wel een soap. Nee, hier mogen wij niet parkeren, wel in de zijstraat náást de kerk, maar daar loopt de straat omhoog. Dat is geen doen! Waarom niet hier? Het blijkt, dat er elke avond een dienst is, waarvoor parkeergelegenheid beschikbaar moet zijn. Wij informeren of de plek die de man van Traffic Control heeft aangewezen, ook door hén wordt goedgekeurd. Nee! Waar dan wel toegestaan? De agent verzoekt Jan achterop te klimmen, waarna zij samen naar het bewuste straatje rijden, waar wij aan de overkant van de winkel en het restaurantje, aan de graszijde de camper mogen neerzetten om te parkeren. Carla loopt na het verhuizen nog even terug naar de inmiddels geopende kerk om te constateren, dat het verhaal klopt. Een fraai interieur! Veel kerkgangers voor een donderdagavonddienst. Voor de trap staan vijf motoren geparkeerd, maar niet op de plek waar onze camper heeft gestaan. Kerkbezoekers worden in elk geval niet door ons gestoord. Een prima oplossing. Wij wandelen langs de oever van de rivier Beni, bekijken vanaf een afstand de nieuwe hoog gelegen brug – in aanbouw of gereed? -, waarvan wij niemand gebruik zien maken. Aan de overzijde van de Beni liggen Nationaal Park Madidi en westelijker Nationaal Park Apolobamba, waar men een enorme biodiversiteit aantreft. Enorm druk bezocht vanuit de plaats, waar wij vertoeven, door veelal jongere mensen dan wij, daar het om pittige wandelingen en trektochten, gaat in genoemde parken. Langs de parkeerplaats waar je voorheen de wagen mocht neerzetten, het voetveer en talrijke vrouwen, die zowel gewone bananen als platanen verkopen. Beneden liggen kano’s volgestouwd met bananentrossen. Kennelijk worden die vanaf de overzijde aangevoerd vanuit de jungle. Wanneer het modderig wordt, slaan wij af, de stad in, op zoek naar een leuk restaurantje en een winkeltje waar ze havermout verkopen. Wij hebben na aankomst van de winkelier op het plein een eetadresje aanbevolen gekregen, maar kijken ondertussen wat de pot nog meer schaft. Het is gezellig om door het stadje te dwalen! Zelden staan wij op een plaats, waar dit mogelijk is. Een welkome afwisseling! Carla’s oog valt op een pizzeria. Wij bekijken de opties. Dit adresje lijkt ons wel wat en bevalt inderdaad! De eigenaar is derde generatie Italiaan uit Lombardijen, die tussendoor gezellig met ons babbelt. Toch nog even kijken bij het andere adresje: vast en zeker ook een goede keus! Wie weet komen we hier ooit weer… Op de terugweg vinden wij een winkeltje, waar een meisje van een jaar of negen haar moeder assisteert, die uitgeteld op een stoel voor de winkel zit. De dochter antwoordt meteen, dat zij havermout verkoopt, loopt kordaat het volgepakte winkeltje in, vist het artikel tevoorschijn en is blij als wij zelfs twee pakken bij haar kopen. Dat is het verrassende in deze kleine winkeltjes. Bewondering hebben wij voor de vechtlust om een leefbaar bestaan op te bouwen! Aan de overzijde van onze camper genieten wij op de late avond van een beker vers vruchtensap. Het is nog warm en wij hebben dorst. Tijd voor ons bed. ’s Ochtends vroeg worden wij gewekt door dravende mariniers langs onze camper, die even later een yell geven om de leiding te laten weten, dat zij beter de andere straat kunnen kiezen naar de rivier… Aan de Plaza ligt een kazerne van de marine. De hier gelegerde mariniers benutten het plein en de oever als exercitieveld en exercitieterrein. Onze geparkeerde auto maakt de doorgang voor hen te smal! Dit is de derde plaats in Bolivia na Tupiza en Uyuni, waar wij vlakbij een kazerne overnachten en met het exerceren worden geconfronteerd. Iets wat wij vooral uit onze jeugd in Nederland herkennen, toen de dienstplicht nog gold. Wij maken ons klaar om te vertrekken, vóór de stad ontwaakt. Dat vergemakkelijkt het rijden door de stad. Het scheelt inderdaad! Wij volgen brede straten en negeren Garmin. Het levert ons meer geasfalteerd wegdek op als op de heenweg! Bij het tankstation staan lange rijen wachtenden om te tanken. Mazzel, wij hoeven niet aan te sluiten! In de linker berm staan vrachtwagens in de rij om zand te laden op een terrein, voorzien van enorme stapels verschillende materialen. Wij bereiken het tolstation. Eerst ons kaartje afrekenen voor wij verder mogen rijden. Een keurige asfaltweg ligt voor ons: wij genieten! Twee jongemannen lopen te sjouwen met een motor die het niet doet. Wij passeren talloze indianendorpjes. Een man komt ons tegemoet op de motor met een jachtgeweer op zijn rug. Verschillende verbodsborden volgen elkaar op in de berm: geen vuilnis weggooien, geen oliekan leeggieten, het grondwater niet vervuilen en verboden te vissen. Er wordt geclaxonneerd, waarna wij door een Duitse motorrijder worden ingehaald. Een kilometer of 25 – 30 buiten de stad, vóór het gehucht Cauchal staat de motorrijder aan de kant. Stilgevallen! Michael heeft geen idee, wat loos is. Jan biedt zijn hulp aan. Samen komen zij tot de conclusie, dat er hoogstwaarschijnlijk sprake is van vervuiling. Hij heeft als eerste getankt bij de pomp, die na compleet leeg te zijn, opnieuw bevoorraad is. Bezinksel: een bekend probleem! Een jongeman biedt eveneens zijn hulp aan. Hij informeert in een naburig dorp - Nuevos Horizonte - bij een goede mecanicien, die echter adviseert terug te keren naar Rurrenabaque, omdat het om een moderne motor gaat. De jongeman neemt op zijn veel lichtere motor de veel zwaardere motor op sleeptouw met een spanband… Sterk genoeg? Op hoop van zegen. Wat ontzettend behulpzaam! Wij vervolgen onze weg langs verschillende dorpjes en gehuchten. Vanuit de bebossing en het gebladerte in de berm verschijnt een man met een vouwfietsje: een rare gewaarwording, want dit soort fietsen verwacht je hier echt niet! Een vrachtwagen doemt voor ons op, waarop wegwerkers materiaal staan over te hevelen naar hun collega’s op de weg, die bezig zijn het materiaal te verwerken, om de gaten in het geasfalteerde wegdek te repareren. Een rivierdelta strekt zich aan de rechterzijde uit. Bescherming van dit watergebied is waarschijnlijk de reden voor de herhaaldelijk geplaatste verbodsborden! In de berm ligt een groot zeil, waarop een product ligt te drogen. Mais? Wij suizen voor een Unimog te snel voorbij om het agrarische product te kunnen specificeren. Een waterwagen sproeit het gerepareerde deel onverharde weg nat om te harden en het stof in te dammen ter hoogte van een dorpje, waar een herderin de koeien de kant injaagt, omdat wij naderen. Telkens weer ontbreekt een stuk asfalt, daar dit gedeelte is kapot gereden. Met name in bochten, waar duidelijk te hard wordt gereden en bij wegversmallingen zoals bruggen, door het afremmen. Rondom de huizen staan veelal bananenplanten. Langs de weg worden op vele plaatsen banaantrossen te koop aangeboden. Onder afdakjes op een provisorische tafel, voor de hut of gewoon in de berm. Een man zeult met een kruiwagen vol bananen. Even halt! Bijkomen! Eén bananentros kan 50 kg wegen! Hij heeft wel 3 bananentrossen in zijn kruiwagen… Reken maar uit en dat de helling op… Doorgaans ligt de koopwaar onbemand. Het aparte is echter, stopt er een voertuig, dan komt er plots iemand tevoorschijn uit het niets. De tankauto, die ons eerder is voorbijgereden, staat nu in de berm. De bestuurder is boven op de tank geklauterd, waar een soort bagagerek is aangebracht, wat hij vult met bananentrossen om erna met een zeil af te dekken. Handel! Goedkoop inkopen waar het fruit groeit en met winst verkopen in de stad. Gewoon wat bijverdienen! De asfaltweg blijkt redelijk, afgezien van de gerepareerde onverharde gedeelten, tot wij Yucumo bereiken en een splitsing aangekondigd zien: linksaf naar San Borja / Trinidad of rechtdoor naar Caranavi. De verschillende afslagen naar Trinidad, die wij tot nu toe zijn tegen gekomen, zijn naar ons idee < dry weather roads >, zoals men dat in Australië noemt. Wij blijven bij ons plan om door te rijden naar La Paz via Caranavi. Eerst via het tolstation naar het tankstation, want voorlopig zullen wij geen diesel kunnen tanken. Goed voorbereid op weg!