Paraquay 2

Op weg naar Fort Boqueron, waar een museum is gevestigd, wat een goed beeld geeft van de Chaco oorlog (1932-1935). Op deze locatie is een beslissende veldslag tussen Paraguay en Bolivia geleverd. Carla heeft de topografische kaart op haar schoot van Paraguay plus haar camera. Floep!! Plots krijgt de wind vat op de uitgevouwen map en neemt de kaart via Jans raam mee naar buiten bij km 413. Jan remt schielijk, keert en rijdt terug tot de plek, waar de kaart is neergekomen. Carla raapt snel de kaart in de berm op en krijgt van Jan commentaar. Nu is het gelukkig goed afgelopen! Hoe komen wij aan een bruikbare nieuwe kaart?! Wij hebben geen computer meer die alle gegevens ophoest… Hoe moeten wij zonder kaart de weg vinden?... Inderdaad: wegenkaarten hebben wij tot nu toe nergens te koop gezien!!! Geen kaart meer los op schoot is de enige remedie! Via hobbelige, mulle binnenwegen op zoek naar het museum. Langs prachtige bomen met een dikke buik of als een fles, de palo borracho, met witte of roze bloesem. De carnival struik met uitbundige bloei van gele bloemetjes, de rood bloeiende quebracho en de wit en geel bloeiende huevo. Een lust voor het oog, maar pas op: bijna alle kruipende grassen, planten, struiken en bomen hebben stekels of doornen in verband met de hoge temperatuur en geringe neerslag!!! Bij het keren blijkt Jan inderdaad stekelgras in zijn band te hebben opgepikt. Gelukkig een dusdanig profiel op onze banden, waardoor wij geen lekke band hebben opgelopen. Met beleid verwijdert Carla de lange sliert met stekels uit het oppervlak van de band. Na zoeken – een oud nauwelijks leesbaar bord met Fort Boqueron?- en informeren, omdat coördinaten ons ontbreken, tenslotte het Fort op royale afstand van het gehucht Boqueron gevonden! Vandaag blijkt het museum gesloten! Duf! Het staat genoteerd in de Lonely Planet. Over het hoofd gezien… Een les voor de volgende te bezoeken bezienswaardigheid. Wij bekijken het gigantische monument, maar vinden niet de boom met de dikke buik, waarin men tijdens de oorlog een uitzichtpost heeft gecreëerd door een holte te maken, waarin een soldaat zich kan verschansen en kan speuren door een gat, wat op het nest van een specht lijkt. Geniaal! De boom heeft het tot nu toe zelfs overleefd! Wij lunchen op deze plek. Het is bloedheet en er is ternauwernood schaduw. Wij besluiten verder te gaan, daar wij reeds uren onderweg zijn, terwijl wij in verhouding door het slechte wegdek weinig kilometers hebben afgelegd en beslissen Neuland ( gesticht door Mennonieten die indertijd in de Oekraïne hebben gewoond) te laten liggen, alhoewel deze Mennonietennederzetting op vrij korte afstand moet liggen. Wij hebben geen idee of wij in Neuland de nacht kunnen doorbrengen. Wij weten zeker dat wij bij Laguna Capitan kunnen overnachten en wij willen niet in het donker onze weg moeten zoeken. Gelukkigerwijs de juiste beslissing, want in de hete middagzon bereiken wij in de namiddag het recreatieterrein van de Mennonieten, waar wij tussen de bomen een mooi plekje krijgen toegewezen. Wij mogen van de douches en toiletten gebruik maken. Er staat een grote overdekte hal zonder wanden aan de lange zijden om samen te komen, te eten, te sporten, zodat men beschermd is tegen de zon. Overmorgen wordt een grote groep werknemers -wier familie generaties lang in Bolivia woonachtig zijn- met hun verwanten en vrienden verwacht. Zij zullen 4 dagen op dit terrein doorbrengen. Als wij langer willen blijven, is het mogelijk, maar dan moeten wij de wagen op een ander deel van het terrein parkeren en zal de beheerder in het grote gebouw de douche en toilet voor ons repareren. Wij vinden 2 nachten prima! Een wandelingetje brengt ons bij een meertje, wat een zwemgelegenheid blijkt te zijn met een hoge en lage springplank, die betere tijden hebben gekend. Ernaast een grote laguna met een behoorlijke hoeveelheid water gevuld. Wij zien mooie vogels… Een hert… Een ongekende stilte kenmerkt deze plek! ’s Ochtends vroeg na het ontbijt maken wij een rondje rond de Laguna Capitan, een van de vele zoutmeren in het gebied ten oosten van Loma Plata, wat een belangrijk gebied voor trekvogels is. Alhoewel de verschillende meren weinig water kunnen bevatten en pas na een enorme regenstorm onafhankelijk van elkaar gevuld kunnen raken, wat eens in de zoveel jaar kan gebeuren, weten de trekvogels feilloos de laguna’s te vinden. Mooie vogels en eenden, maar helaas geen flamingo’s, want die komen pas over een paar weken, vertelt de meneer later op de dag. Het ontbreekt ons aan informatie, want de beheerders zijn gister vertrokken en keren pas vanmiddag terug. De afstand valt ons tegen! Zeker als de intensiteit van de zon toeneemt: absoluut geen schaduw!!! Het pad is niet altijd goed te onderscheiden! Wij geraken in laag struikgewas en keren terug. Op slangen en ander ongedierte zijn wij niet gesteld!! Bovendien is het hele rondje teveel van het goede met deze verzengende hitte, ook al hebben wij drinken bij ons! Wij weten evenmin of wij niet heel ver weg terecht komen en kunnen verdwalen, want het geheel is niet te overzien door het omringende struikgewas en de omringende bomen. Bovendien zien wij sporen van dieren. Van welke dieren? Tapirs, wilde zwijnen, poema’s en jaguars leven hier, hebben wij van de anderen geleerd, maar wij ontmoeten hen liever niet! De beheerders melden later sporen te vinden, maar de dieren nooit zelf in levende lijve te hebben gezien. Een siësta in deze hitte is aangenaam! Voor de avond valt maken wij een wandeling naar de zwemvijver en zien tot onze verbazing een kaaiman of krokodil zwemmen en in de laguna ernaast eveneens! Wie wil daar nu zwemmen? Wij echt niet!!!
Onze gastheer en gastvrouw komen uitgebreid kennismaken. Zij hebben net als wij 4 kinderen, echter 10 kleinkinderen en hebben binnen de Mennonieten Kolonies verschillende functies uitgeoefend. Als boer gewerkt bij 2 verschillende bedrijven (in de landbouw en op een bedrijf met koeien), als pastor in een lepradorp en nu in het gemeenschappelijke recreatieoord. Binnen de coöperatie een natuurlijke carrier switch mogelijk, wat de mensen uitdaagt en een tevreden gevoel oplevert!!! Geen burn-out! Hij vertelt hoe zijn opa en oma, evenals vele andere immigranten uit Canada, vrij kort na elkaar na de immigratie vanuit Canada naar Paraguay in 1926/1927 na de geboorte van zijn vader zijn overleden. Zijn vader is door andere Mennonieten, die de immigratie en de moeilijke pioniersperiode hebben overleefd, opgevoed. Zo verhalen zij hoe moeilijk het leven van hun voorouders is geweest. Wij luisteren, stellen vragen en worden geboeid door hun relaas hoe mensen vanwege hun principes zich verenigen en van een onontgonnen gebied in een warm en droog klimaat zo’n succes hebben gemaakt dankzij heel veel ontberingen en een coöperatief systeem.
Vroeg in de morgen arriveren de eerste gasten in een ontzettend gehavende oude bus vanuit Loma Plata, niet zo ver weg. Wanneer de bus leegstroomt is het voor alle partijen interessant. Iedereen bekijkt elkaar en groet een ander. Wij zijn een bezienswaardigheid voor hen met ons vehikel, maar wij vinden het vermakelijk zoveel blije mensen van alle leeftijden uit een oude bus te zien rollen. De afspraak is, dat zij zelf mensen mogen uitnodigen om hen te vergezellen. In feite is het een gratis vakantie voor hen met verschillende activiteiten. Een jongen van een jaar of negen, tien duurt het uitstappen kennelijk veel te lang! Hij besluit uit een kapot raam, vrij achterin de bus, te springen… Hij kijkt triomfantelijk of Carla het heeft gezien. Zij moet inwendig grinniken. Jongens hebben over de hele wereld dezelfde streken! Iedereen installeert zich. Groepjes worden gevormd. De vrouwen begeven zich naar het gebouw waar grote vuren kunnen worden gestookt om eten te bereiden. De beheerster hoeft voor deze groep niet te koken, want dat wordt vanuit de groep zelf georganiseerd. Wij maken ons klaar voor vertrek, wanneer een vrachtauto arriveert vanuit een zuidelijker gelegen gebied met daarin staande de tweede groep! Dit is een bekend beeld vanuit onze jaren in Nigeria. Een normale manier van vervoer indertijd, maar dat gaat over veertig jaar geleden! Het ontvangstcomité heet ook hen hartelijk welkom, als zij uitstappen en zich installeren op het plekje, wat hen aanstaat. Een gênant gevoel bekruipt ons om alles gade te slaan. Kan je zoiets kleurrijks fotograferen? Wie weet vinden de mensen het niet plezierig om gefotografeerd te worden. Bovendien willen wij op tijd in Loma Plata zijn om het museum te bekijken, waar de geschiedenis van de Mennonieten in het algemeen en in het bijzonder van de groep die vanuit Canada als pioniers zich in Chaco hebben gevestigd, wordt verhaald. Het museum sluit om half 12! Wij nemen afscheid van onze gastvrouw en gastheer en krijgen heerlijke zelfgebakken koekjes mee voor bij de koffie. Onderweg ontmoeten wij de derde groep in een bus, die niet zo gammel is als de eerste bus.
Wij rijden binnendoor over goed onderhouden zandwegen op advies van de beheerders. Zij hebben ons uitgelegd, dat in het gebied, waar de Mennonieten hun landerijen en woonhuizen hebben, de grond door de Coöperatieve vereniging van de Mennonieten is aangekocht en de verplichting is aangegaan de wegen coöperatief te onderhouden. Een enorm verschil met de wegen, die wij gisteren hebben bereden! Welvaart straalt dit gebied uit, alhoewel de Mennonieten zelf sober leven, maar niet zoals men kent vanuit Noord Amerika. In deze kontreien heeft een vooruitstrevende groep in de vijftiger jaren verandering bewerkstelligd. Er staat op het recreatieterrein nog een wagen zoals men vroeger gebruikte. Soms zijn er gasten, die de dagen van weleer willen beleven en graag een ritje in de kar, getrokken door 2 prachtige paarden, maken. Niemand loopt in zwarte kleding met hoeden, zoals men uit het verleden kent. Correct en sportief is men gekleed. Volop nieuwe ontwikkelingen op het gebied van landbouw en veeteelt. Naast het recreatieterrein Laguna Capitan is Tamyca gevestigd, waar door genetische manipulatie goede fokstieren beschikbaar komen. Zeer belangrijk wanneer er zulke grote ranches zijn, waar koeien worden gehouden voor melk- en vleesproductie. In Loma Plata bezoeken wij het Menno Museum en worden door Clifford uitgenodigd deel te nemen aan een door hem georganiseerde excursie. Een afvaardiging van de Argentijnse regering bestaande uit 4 man, blijkt naar Paraguay te zijn gekomen voor een rondleiding in de melkfabriek van de Coöperatieve Chortitzer Ltd, omdat men in Argentinië het succesvolle voorbeeld van de Mennonieten wil volgen. Wij mogen de melkfabriek Lacteos Trebol bezichtigen en krijgen uitleg van Clifford. Interessant is, dat men werkt met Nederlandse machines!! Een nieuwe fabriekshal wordt binnenkort geopend. In de supermarkt reeds kennis gemaakt met 2 grote leveranciers van melkproducten. Echter geen idee, dat de Mennonieten de grondleggers zijn van deze industrie! Er blijken zelfs 2 Mennonietenkolonies te zijn, die vast en zeker door Hollanders moeten zijn gesticht: Volendam en Friesland. Allen mogen wij na de rondleiding een yoghurt uitkiezen en keuren. Een lunch in het restaurant naast een geweldige supermarkt, waar van alles te koop is. Bij de entree van de supermarkt worden wij verzocht onze zonnebril en hoofddeksel af te zetten om goed herkenbaar te zijn. Op de wand in pictogrammen, wat de voorschriften zijn: evenmin wapens toegestaan! Een suggestie voor Nederland? Bij de Paraguese bank een herhaling als Carla geld wil wisselen: een vriendelijk verzoek om zonnebril en zonnehoed af te zetten. Wij schaffen een gasstel aan in een koffertje in een geweldig geoutilleerde outdoor winkel met een enorme sortering jachtgeweren. Kennelijk normaal om een eigen geweer in bezit te hebben. Jan kan in het vervolg in de hitte buiten koken! Wij zijn de koning te rijk!
In de regio Chaco bevinden zich 3 groeperingen van de Mennonieten: Menno, Neuland en Fernheim (refugiés uit Rusland), samenhangend met de afkomst van de immigranten. Drie dingen hebben zij gemeen: zij zijn allen volgelingen van de door de Nederlander Menno Simons gestichte evangelische geloofsgemeenschap, hebben telkens weer moeten migreren vanwege hun principes –geen dienstplicht, autonomie in onderwijs en voertaal- plus de behoefte aan uitbreiding van landbouwgrond om te cultiveren en zij spreken allen Duits! Het laatste is een wonderlijke gewaarwording! Alsof wij in Europa zijn beland! Bovendien werken zij allen samen in de Cooperatieve Chortitzer Ltd ( economie, industrie, logistiek, handel in de vorm van melkproducten, vleesproductie en export) en zijn zij allen lid van de Associatie Civil Chotitzer Komitee, die de burgerzaken regelt zoals opvoeding, gezondheidszorg, sociale diensten en buurtzorg. Hiernaast coöperatieve investering in het bewerken van de koeienhuiden tot leer voor export, exploitatie van eigen tankstations, inkoop en distributie van brandstoffen en een verzekeringsmaatschappij voor heel Paraquay. Een belangrijk criterium: iedereen heeft een eigen account en alle zaken worden via dit account geregeld. Niemand heeft veel geld in huis: net wat handgeld. Iedereen in Paraguay is hiervan op de hoogte. Een overval op een Mennoniet loont niet! De regering is gesteld op de Mennonieten, want zij dragen uit vrije wil belasting af, waardoor de regering meer geld tot zijn beschikking heeft en de regering bereid is rekening te houden met de Mennonieten, die het land veel rijkdom hebben gebracht. Officieel kent Paraguay geen belastingsysteem is ons verteld.
Carla wil graag via Filadelfia rijden om Museum Fernheim te bezoeken, waar de geschiedenis van deze groepering wordt belicht. Wij bezoeken het plaatsje, maar niet het museum, want volgens Jan kunnen wij hier niet overnachten en is het te laat in de middag. Al met al is het nog een eind rijden naar Rosaleda , waar wij willen overnachten bij Renato. Op zichzelf zijn de Mennonietenkolonies in verhouding kleine plaatsen of dorpen. Echter zij ademen een unieke atmosfeer uit… Wij hebben een grenzeloze bewondering voor wat de Mennonieten sinds 1926/1927 hebben bewerkstelligd en bereikt, waarbij de coöperatieve inzet tevreden en gelukkige mensen laat zien!!!!
Via de short cut verlaten wij Filadelfia, bereiken de Trans Chaco route en nemen de short cut naar Rosaleda. Het eerste deel is goed onderhouden door de Mennonieten! Een shovel is bezig met onderhoud! De Trans Chaco is beroerd! Gewoon kapot gereden en achterstallig onderhoud van hier tot gunder!!! De afslag naar Rosaleda is in redelijke staat. Oké! Het kan beter… Wij passeren na talloze kilometers een toegang tot een ranch. Even later start de ellende: de kuilen worden groter en dieper… Op een gegeven moment is er zo’n enorm diepe brede grote kuil, dat wij niet anders kunnen dan een doornige struik aan Jan’s zijde rammen zonder te kantelen in het gat wat bijna de gehele weg in beslag neemt… Van voor tot achter maken de takken krassen op de nieuwe kunststof ramen in het slaapgedeelte, die hier niet tegen zijn bestand. Jan heeft er de smoor in, maar een andere optie is er niet! Elke dag weer worden wij bij een bepaalde lichtval aan dit avontuur herinnerd! De weg is een en al rampenplan!!! Wij rijden een slakkengangetje om de gaten zoveel mogelijk te omzeilen. Deze weg wordt gewoon niet meer gebruikt naar ons idee… Waarom hebben Ernesto en Renato ons hier niet voor gewaarschuwd? Als wij dit hadden geweten, zouden wij niet hebben besloten hen te bezoeken. De tijd gaat voort! Jan moet naar de wc, maar durft niet uit te stappen. Ondertussen is de duisternis gevallen. Wij zien in het licht van de koplampen sporen van dieren. Een poema of jaguar? Wij ontmoeten niemand! Eindelijk zien wij lichten van een tegenligger. Het blijkt een bocht in de aangewezen route te zijn , waarop de OUDE weg, die wij volgen en door niemand meer wordt gebruikt, uitkomt!! Verlossing daagt, denken wij. Helaas een wens. Beter dan het was, maar alsnog een beroerd traject. Eindelijk bereiken wij de controlepost van de politie, welke mannen ons geruststellen en aangeven, dat wij bij de juiste afslag zijn naar Rosaleda. Deze ligt achter de slagboom van de politiepost. Zo belanden wij veel later dan gepland het huis van Renato!!!
Wat een lieverd is die man! Ondanks dat het al zo laat is maakt hij een warme hap met gebakken eieren! Het gaat erin als koek! Hij informeert ons over de verschillende opties: WIFI, gebruik van de wasautomaat, waslijnen in de overdekte veranda voorzien van muskietengaas, de douche en de optie van elke dag een warme bereide maaltijd!! Het huis staat tot onze beschikking. Als wij willen mogen wij van de woonkamer en veranda gebruik maken. Wij voelen ons werkelijk een graag geziene gast!
Tijdens het douchen ontdekt Carla 2 rare plekjes. Jan diagnosticeert: 2 verzadigde teken!! Sinds wanneer? Waar opgelopen? Misschien tijdens de wandeling rond Laguna Capitan? Of via de honden of paarden? Geen idee over de duur van de besmetting. Uit voorzorg Azitromycine als antibiotica na telefonisch overleg met dochter Martine via de Watts App en een geweldige WIFI verbinding. Het is alsof wij in Nederland zijn en met elkaar spreken. Een dag later hebben 2 teken Jan te pakken genomen en heeft een derde teek Carla te grazen genomen. Voor het eerst van haar leven leert Carla een teek te verwijderen. De wasautomaat wil niet spoelen of centrifugeren. De dikke molton en het hoeslaken van ons bed zitten erin. Renato draait verscheidene keren aan de knoppen, start spoelen en centrifugeren, maar nul op het rekest. Jan besluit met de hand de 2 grote stukken uit te wringen. Met zijn tweeën lukt het beter door naar elkaar toe te werken. Desalniettemin blijven beide stukken vrij nat en druipen aan de waslijnen. Gelukkig op de stenen vloer. Vandaag een warme en felle wind. Een geluk bij een ongeluk! Dezelfde dag droog! Ondertussen genieten wij van Renato’s huis, wat meteen bij de eerste aanblik herinneringen oproept aan de missionarissenhuizen in Nigeria. Een geweldig leuk en efficiënt ontworpen huis door de architect, die hier voorheen heeft gewoond, gebruikmakend van natuurlijke materialen – ijzersterke takken - voor handdoekrekjes, kapstokken, ondersteuning voor tafelbladen en gevlochten bamboe voor kamerschermen! De hulp van Renato vliegt er doorheen met een plumeau van struisvogelveren. Tja, waarom niet! Nu herkenbaar als je struisvogelveren op de markt ziet! De pomp van de wasautomaat is hoogstwaarschijnlijk de boosdoener van het disfunctioneren! Renato haalt in Loma Plata een nieuwe pomp en vergeten boodschappen voor ons om het vliegengordijn in de camper te repareren. In Loma Plata een geweldige supermarkt en winkelbestand. Alles gerund door Mennonieten. Je waant je thuis!
Rosaleda is een beschermd en afgeschermd gebied, waar talloze Zwitsers zich in de afgelopen 30 jaar hebben gevestigd door grond aan te kopen. Doorgaans uit onvrede met de Westerse maatschappij, in relatie tot de uitvoerige reglementering, de bureaucratie, wat stress oplevert, een verlangen naar een minder gejaagd leven en angst voor oorlog in Europa. Dezelfde argumenten worden verwoord door andere Europese immigranten, die wij en route ontmoeten en huis en haard achter zich hebben gelaten. Wanneer wij met de auto, die Renato ons ter beschikking heeft gesteld het gebied Rosaleda verkennen, geven wij het op. De wegen zijn slecht onderhouden. Wij willen de auto van Renato niet beschadigen. Het gebied is veel uitgestrekter dan wij verwachten en wij zien uitsluitend toegangshekken tot de percelen van de verschillende eigenaren. Het zegt ons weinig, want wij hebben geen idee wie waar woont en tot waar Rosaleda reikt. Een jaar of twee geleden hebben de Mennonieten aangrenzend zeer veel hectares aangekocht en gecultiveerd. De regering heeft bepaald, dat ontbossing beperkt moet worden na internationale protesten. Dit geeft een andere impressie dan de in vroegere jaren ontgonnen gebieden. Herkenbaar blijft de watervoorziening in grote bekkens op Australische wijze gerealiseerd om de geringe regenval te compenseren.
Renato heeft zijn bedrijf in Zwitserland een paar jaar geleden verkocht en verschillende kavels naast elkaar in Rosaleda aangekocht om zijn dromen te verwezenlijken met zijn gezin. Een hotel weer op de rit te zetten na jaren leegstand en een kampeergelegenheid voor Overlanders hiernaast te realiseren. Paarden te houden voor buitenritten. Zijn vrouw heeft het leven hier hoogstwaarschijnlijk niet aangekund, ofschoon zij reeds zeven jaren gezamenlijk op deze plek hun vakantie hebben doorgebracht en het haar idee is geweest om deze stap te zetten. Triest! Vrouw en kind terug naar Zwitserland en een mens staat er alleen voor! Al je geld geïnvesteerd in iets wat moeilijk in je eentje is te runnen of te verkopen! Een mens heeft tijd nodig en energie om in zijn eentje het plan uit te werken. Vertraging is het gevolg! Er is hard gewerkt. Het geheel neemt vorm aan. Vrijdag, zaterdag en zondag is het restaurant geopend. In oktober hoopt hij het hotel te openen en erna de accommodatie voor de Overlanders te realiseren. Door in het restaurant tijdens het weekend de warme maaltijd te gebruiken zijn wij in contact gekomen met meerdere inwoners van Rosaleda, die wij nog niet eerder hebben ontmoet. De eerste middag uitgenodigd bij een echtpaar – Fritz & Elisabeth (herstellend van een nieuwe knie)-, die verhalen lid te zijn van Chortitzer om gebruik te kunnen maken van de ziekteverzekering van de Mennonieten en verzekerd te zijn van gezondheidszorg! Trots toont hij zijn eigen ontworpen en gebouwde huis en toont alle voorzieningen, waardoor hij selfsupporting is! Ontzettend goed doordacht! Hoewel de noodzaak ontbreekt, toch gebruikmakend van de nieuwe aansluiting op het landelijke netwerk vanaf de Itaipu Dam. Een andere middag bezoeken wij Ernesto, reeds in Altos ontmoet, die ons toont wat hij op zijn leeftijd (wij vermoeden rond de 80, maar hij wil zijn leeftijd niet prijsgeven) nog presteert! Bewonderenswaardig wat hij allemaal doet! Een veestapel –koeien, schapen en geiten op het land en niet bepaald een klein aantal…-. Vannacht is een schaap aangevallen, hoogstwaarschijnlijk door een poema aan de sporen te zien, die kennelijk in zijn werk werd gestoord. Ernesto heeft niets gehoord, anders was hij naar buiten gegaan en het schaap te hulp geschoten. Poema’s en luipaarden zijn beschermd en mogen niet worden afgeschoten op straffe van een fikse boete! Echter als een gezin wordt bedreigd en om hulp vraagt of zo’n dier door de straten van een stadje wandelt, waar iedereen woont en werkt? Zet de trofee in dat geval niet op internet, zoals recent iemand heeft gepresteerd, want dan vraag je om problemen!!! Hiernaast kweekt Ernesto pauwen voor de sier, parelhoenders, duiven, kippen en hanen om te nuttigen en handelt erin! Hij heeft een grote tuin, waar groente en fruit worden gekweekt! Renato mag voor het restaurant plukken of pakken wat hij nodig heeft… Ernaast is Ernesto leverancier van zelfgemaakte drankjes en zalfjes, zoals de producten van Dokter Vogel, wat hij in Zwitserland reeds als bijverdienste had. Zakenman van top tot teen! Hij propageert, dat je gezond moet leven, je rust moet nemen, dan heb je geen ziekteverzekering nodig! De post functioneert niet goed in Paraguay. Efficiënte oplossing: Neuland ontvangt tegen een bepaalde vergoeding, welke over de gebruikers omgeslagen wordt, alle post voor Resoleda vanuit de hoofdstad Asuncion. Heeft iemand van Rosaleda iets in Neuland te doen, dan pikt hij of zij de post op en verdeelt de post over het centrale postvak met persoonlijke brievenbussen bij de entree van de compound. Een van de vrouwen zorgt voor de begraafplaats en roept hulp in voor water of zwaar werk. Er is een klein winkeltje op het erf van een van de bewoners, zodat je niet voor alles ver weg hoeft te gaan. In het restaurant van Renato genieten de gasten van de gratis snelle Wifi en muziek via internet. Onderling hebben de bewoners sinds bijna 3o jaar geleden Rosaleda opgestart is, zaken met elkaar geregeld en verdeeld.
Al met al ontmoeten wij heel veel verschillende mensen op deze compound. Horen wij verhalen van liefde en verdriet! Een ding is zeker: het leven hier is hard en niet simpel! Een geweer kan redden als een poema of luipaard de mens bedreigt, maar heeft een verwoestende invloed op een gemeenschap als de ene mens de ander neerschiet. Alcohol brengt tijdelijk vergetelheid, maar kan een mens in de afgrond doen storten. Moeilijk om nuchter te blijven, je gezond verstand te behouden als je tegenslagen op welk vlak dan ook, in het leven op je weg tegenkomt. Niet voor niets, dat menig huwelijk is gestrand of koppels zijn teruggekeerd naar het land waar zij geboren en opgegroeid zijn. Survival voor de sterken! Ons verblijf tussen deze mensen maakt ons duidelijk hoe moeilijk het is om te overleven door het klimaat en het aangewezen zijn op jezelf in het geïsoleerde en dunbevolkte Chaco !
Wij verlaten Rosaleda. Dit maal nemen wij de nieuwe weg via Mariscal Jose F Estigarribia. Wat zonde, dat wij niet beter van te voren zijn voorgelicht door de mannen. Zij zijn echter vertrouwd hoe te rijden en hebben geen seconde gedacht, dat navigatiesystemen en wegenkaarten de oude slechte weg op de kaart zetten… Wij zijn in een wip in het stadje, waar wij tanken en boodschappen doen bij het laatste tankstation, omdat volgens Renato hier de kwaliteit van de diesel beter is. Betere verbranding, niet langdurig een zwarte grote rookpluim en minder stank. Prettig voor iedereen! Er volgt nog een slecht traject vol gaten tot La Patrie, het laatste tankstation voor de grens naar Bolivia, waar Jan de tank laat afvullen, daar brandstof in Bolivia moeilijk verkrijgbaar kan zijn voor buitenlanders…
Wij zijn zeer verheugd! Een geasfalteerde weg naar de grens zonder potholes!!! Overeenkomstig Beat & Bettie hebben aangegeven. Wij zoeven over de weg…. Voor de grens overnachten wij op Refugio Carretera, een gedenkwaardige historische plek, omdat de grensovergang Paraguay - Bolivia alleen overdag is geopend. ’s Nachts is het voor het eerst weer wat koeler. Wij zijn snel in dromenland!