Gegeten en gedronken

Gegeten en gedronken

Ruta 15 heeft een beter wegdek dan wij verwachten! De afstand tot de afslag naar El Gigante de Atacama valt mee. De wacht verzoekt ons om de Cerro Unita NIET te beklimmen, omdat deze grote geoglief kan beschadigen. We moeten ongeveer een kilometer over een ripoweg rijden. De tegenstelling tussen de twee soorten wegdek is reuzengroot! In overeenstemming met deze grote geoglief: de reus van Atacama van 115 meter hoog! Wij vinden de figuur op de westelijke zijde van de Cerro. Wij denken rondom de rots te kunnen rijden, maar dat klopt niet. Wanneer wij terugkeren zien wij toeristen voor de foto naar de geoglief klimmen…. Zij zwaaien ons gedag. Wij schudden ons hoofd maar eens. Waarom doen mensen dit? Zij denken vast en zeker, dat zij buiten het gezichtsveld van de gids zijn. Vermoedelijk kan hij het inderdaad net niet zien vanaf zijn standplaats. Desondanks een onbegrijpelijk gedrag! Experts vermoeden, dat deze geoglief een uitbeelding is van een godheid van de mensen, die hier in de periode van 1000-1400 na Christus woonachtig waren. Deze figuur zou een astronomische kalender vormen, waardoor de bewoners aan de stand van de maan op een bepaalde dag, het seizoen zouden kunnen bepalen en de gewascyclus vaststellen. De punten aan de zijkant en aan de bovenzijde van het hoofd zouden hierbij een indicatie geven voor het regenseizoen in de droge Atacamawoestijn. Vernuftig! Het is een kort bezoek, waarna wij niet Ruta 15 vervolgen naar Bolivia! Wij hebben overwogen, wat verstandig is, nu er zoveel regen valt hoog in de bergen. Voorlopig het hoge gebergte mijden! De kustweg -Ruta 1- is eveneens geblokkeerd ergens ten zuiden van Iquique. Er zou een brug ingestort zijn… Deze weg hebben wij nog niet gereden en staat op ons verlanglijstje. Het wordt moeilijk als alle doorgaande wegen problemen opleveren. Onbegrijpelijk! Een jaar geleden hebben wij het noorden van Chili verkend en totaal geen regen gehad! Het ongewisse van de natuur is spannend, maar ook bedreigend. Het maakt een mens onzeker, want je komt om het land te bekijken en niet om door de natuur in de problemen te geraken. Wij hebben besloten om Ruta 5 in zuidelijke richting te vervolgen en de verlaten stad Humberstone te bezoeken om ons een beeld te vormen van het glorierijke verleden, toen er in het noorden van Chili nitraat werd gewonnen, tot kunstmest het won van salpeterzuurzout of nitraatmeststof. Gesticht in 1872 als La Palma, beleefde Humberstone hoogtijdagen rond 1940. In 1960 moest de mijn sluiten, raakten 3000 mensen hun werk kwijt en verhuisden de mensen naar elders om werk te vinden en een nieuw leven op te bouwen. Humberstone is steeds meer in verval geraakt, omdat iedereen weg is getrokken en vele waardevolle zaken op onrechtmatige wijze zijn verdwenen. Op een gegeven moment heeft een groep zich opgeworpen om deze spookstad te behouden door zaken beetje bij beetje op te knappen en de gelegenheid te bieden Humberstone te bekijken. Deze plaats valt zelfs onder Unesco Werelderfgoed sinds 2005. Het is een triest geheel als je je realiseert, hoe mensen hier een werkend en menswaardig bestaan hebben opgebouwd met woningen, een school, een winkelbestand, geneeskundige zorg, sport en vermaak. Verschil in rang en standen als je de woningen bekijkt. Ook dit is iets van alle tijden… Een mens wordt er mistroostig van als je door zo’n verlaten en vervallen geheel sjouwt. Jan heeft het wel gezien: een hoop oud ijzer! We bekijken alsnog het winkelbestand, de kerk en het theater, wat een goed beeld geeft van de glorietijd van deze stad. Erna besluiten wij te vertrekken. Wij hebben nog lang niet alles gezien. Het terrein is zo uitgestrekt… Wij willen echter niet hier op het parkeerterrein slapen! Een naargeestige omgeving! Wij rijden zuidwaarts. Een windvlaag pakt de Chilikaart, die bovenin de tas ligt, die tussen ons in staat, terwijl beide ramen wijd open staan… Hoep, vóór Jan zijn gezicht langs, het raam uit! Linke soep! Gelukkig behoudt Jan de controle over de wagen! Verdraaid, zoiets is ons vorig jaar ook één keer overkomen! Jan parkeert ogenblikkelijk in de uitwijkstrook, klimt naar beneden en moet nog een stuk terug lopen, maar we hebben mazzel: hij vindt de kaart, die achter een pol is blijven hangen. Geluk, dat hij lange benen heeft, want de weg is afgekalfd en er is een enorm hoogteverschil tussen berm en weg! Wij rijden door het Reserva Nacional Pampa del Tamarugal om op ons plekje van vorig jaar op het verlaten station voor het hek van Geoglifos Cerros Pintada de nacht door te brengen. Deze rustige plek benut Jan om op onderzoek uit te gaan, waarom de linker richtingaanwijzer niet wil werken. De lampjes zijn niet doorgebrand! Er staat geen stroom op! Via de WhatsApp legt Jan het probleem voor aan Unimog Donald. Donald laat het bezinken om erover na te denken, wat de verschillende mogelijke oorzaken zouden kunnen zijn. Bij een wegrestaurant op het kruispunt, waar Officina Victoria is gelegen, informeren wij of wij via deze afslag naar Salar Grande en de kustweg - Ruta 1- kunnen rijden. Inderdaad kunnen wij dit traject nemen, want vanaf Patillos is de kustweg in zuidelijke richting toegankelijk. Richting Iquique – in noordelijke richting- echter nog steeds afgesloten! Wanneer wij Mina Punta de Lobos bereiken, worden wij op onaangename wijze verrast door de vele vrachtwagens, die zwaar beladen met een rotvaart de steile helling met bochten naar beneden denderen en de vele wagens die omhoog klimmen om zo snel mogelijk te laden en de volgende rit te maken. Deze vrachtwagens rijden werkelijk als idioten af en aan naar schepen aan pijpleidingen in zee. Gebruikmakend van de binnenbochten… Patillos is een zeehavengebied tot Paiquina waar zoutindustrie een belangrijk middel van bestaan vormt. Alle overnachtingsplekken op iOverland bestaan gewoon niet meer, omdat heel de kust in dit gebied door de mijnindustrie wordt geëxploiteerd! Een vissersdorpje wordt doodgedrukt door de terminal en de omringende industrie! Waar is de mooie kust waarover iedereen het heeft? Zwarte grillige bergen lopen uit in de Stille Oceaan… Kleine smalle bergweggetjes worden gebruikt door vrachtwagens om voorraden naar de schepen af te voeren of eerst te verwerken op een terrein aan de kust, alvorens te verschepen. Het blijkt, dat deze bergen heel veel mijnen herbergen. Ogenschijnlijk totaal geen activiteit... Echter achter de kammen en in de tussenliggende dalen wel degelijk! Wij zijn enorm verbaasd over de vele mijnactiviteiten, waar wij absoluut geen weet van hebben. Kleine bordjes met minuscule kleine lettertjes geven een mijn een naam, maar worden zeer gemakkelijk over het hoofd gezien. Summier aangegeven! Het gesteente van deze bergen is zodanig opgebouwd, dat er gemakkelijk gruis en stenen naar beneden storten en aardverschuivingen plaats kunnen vinden. Carla wil om deze reden pas ten zuiden van San Marcos overnachten, omdat wij hier in haar ogen veilig staan. Het is een mooie plek, waar vele pelikanen en allerlei soorten vogels druk bezig zijn vissen te vangen. Plankton drijft in het water en lokt vissen. Opmerkelijk, want tot nu toe zagen wij geen vissers en waren er ternauwernood vogels te zien. Wij horen, dat de kwaliteit van het water langs de kust erg achteruit is gegaan. Milieubewegingen komen in het geweer en trekken aan de bel. Welke belangen wegen het zwaarst? De tijd zal het leren… De Corderilla de la Costa is een langgerekt gebergte langs de kust met grillige uitlopers in de Grote Oceaan. Bergtoppen variërend van 1700 m tot 2300m. Doorgaans inktzwart of een of andere grijstint. Somber om te zien! Geweldige rotsblokken, een hoop gruis en kleinere stenen. Meermalen kruisen wij brede droge rivierbeddingen, die onze fantasie prikkelen. Het is niet moeilijk voor te stellen hoe het eruit zou kunnen zien, als hier regen valt, na onze ervaringen op de weg van Bolivia naar de kust van Noord Chili en op de grote doorgaande weg van Noord Chili naar Zuid Chili. En wat een tsunami hier zou kunnen teweegbrengen… De bewoners zitten gevangen en kunnen werkelijk geen kant op, terwijl overal met borden het risico van een tsunami wordt aangegeven en de vluchtrichting wordt aangegeven! Het gebergte is hoog en grillig, terwijl de kustweg smal en kronkelig is en niet altijd in een optimale conditie. Er lopen programma’s om deze gebieden van betere wegen te voorzien. In feite noodzakelijk, want de kustbewoners kunnen in nood slecht evacueren, wanneer zij moeten vluchten via armzalige smalle wegen vol gaten. Je kunt zien, dat de industrie betere condities krijgt voorgeschoteld, want dit gedeelte van de route is pas vernieuwd! In El Loa verlaten wij de regio Tarapaca om de regio Antofagasta binnen te gaan. Controle van de douane: het zijn zaken waar wij ondertussen aan gewend raken. Papieren worden gecontroleerd. Een kijkje in de camper behoort vandaag ook tot het program. Er wordt niets ingenomen en men doet ook niet moeilijk. Zij doen gewoon hun werk. Goedgekeurd: wij mogen door! Wij bereiken de tunnel Galleguilles onder de Cerro Tolar door. Geen verlichting! Wel tegenliggers… Een afgerond plafond… Hoeveel ruimte hebben wij aan de rechter bovenzijde over? Het is aardedonker! Onplezierig! Heerlijk als wij het daglicht de tunnelbuis zien instromen. Einde van de tunnel in zicht! Een prachtig landschap voor ons en wat staat er op een bord terzijde van de weg : Tocopilla Golfclub! Echt niet te geloven: de combinatie van de armzalige optrekjes van de vissers hier langs de kust en een golfclub! Volgens ons zijn de mensen ongelooflijk arm in deze afgelegen streken! Wij zien op de rotsen witte vogelpoep liggen, die door de bewoners eens in de zoveel tijd wordt verzameld en als mest wordt gebruikt, maar ook wordt verkocht als bijverdienste. Hetzelfde geldt voor het wier, wat met vloed aanspoelt en door de bewoners verzameld wordt om te verkopen. Geen idee, wat zij met het wier doen. Echter vrachtwagens beladen met hoog opgetast wier, komen het strand af! Tocopilla is een vieze fabrieksstad! Wij tanken diesel en vragen of wij onze watertank via de buitenkraan mogen vullen. Nee! Wij worden verwezen naar de shop… In gedachten zie ik ons al 100 liter flessen water in onze tank legen… Een bestelwagen van Coca Cola bevoorraadt een winkel aan de overzijde, maar verkoopt helaas geen grote containers drinkwater. Gelukkig staan wij niet droog. We kunnen nog wel even vooruit. Engie energiecentrale deelt de oever met een schip aan een pijpleiding, welk vaartuig door de mijn bevoorraad wordt. Ernaast is een strandje voor de bewoners met allerlei recreatievoorzieningen voor kinderen en volwassenen. Dat is nog eens genieten!!! En gezond! Na Caleta Buena passeren wij de begraafplaats van Gatico met ijzeren kruizen, grote overeenkomst vertonend met de oude begraafplaats buiten Pisagua, en de ruïnes van Gatico, daterend uit de glorietijd van de nitraatmijnen. Een verlaten hotel met 3 etages zonder ramen oogt vanuit de verte als een gebouw, wat nog functioneert… Van Duitse signatuur? Bij Michilla liggen links en rechts van de weg verwerkingsmogelijkheden van de mijn Carolina om de producten via een pijpleiding in het scheepsruim te lozen. De schepen liggen niet in een haven afgemeerd, maar liggen in zee voor anker en worden via een pijpleiding, gesteund door palen, bevoorraad. Begrijpelijk, dat lekkages bij ruig weer kunnen optreden. Op dit traject wil Carla uiteindelijk pas bij Punta Gualaguala overnachten. Ervoor wordt alles afgekeurd, alhoewel het landschap wel iets vriendelijker is gaan ogen! Wanneer wij de auto in de nabijheid van de klif hebben geparkeerd komt er een vriendelijke natuurwachter langs om een praatje te maken. Dit gebied wordt beschermd om de Sterna Lorata of Humboldtstern de gelegenheid te geven zich voort te planten. Deze stern verblijft aan de kust van de Stille Oceaan in het gebied van Ecuador, Peru en Noord Chili en wordt met uitsterven bedreigd. Wij mogen ons alleen op de gebaande wegen begeven. Interessant om te zien hoe de sternen in de klifwand nestelen en de jongen van voedsel voorzien. Af en aan vliegen de ouders om kleine visjes zoals ansjovis en sardines aan te dragen voor het hongerige jonge spul, tot de gieren zich laten zien en de sternen zich luidkeels laten horen, zich groeperen om de gieren te verjagen, die zich terug trekken om het later opnieuw te proberen. Zij denken vast en zeker: de aanhouder wint! Grote groepen pelikanen zijn zichzelf tegoed aan het doen. Zo te zien hier geen gebrek aan vis… Beneden in de kom is een strandje waar verschillende golfsurfers dobberen en zich op de golven proberen staande te houden. Kennelijk verstoort dit niet de rust van de pelikanen en sternen en is dit gepermitteerd. Een prachtige zonsondergang bekroont deze overnachtingsplek! Jammer van al die glasscherven. Bierflesjes in honderdduizend stukjes en andere sterke drankflessen, die zo te zien soms in het houtvuur tot ontploffing worden gebracht. Een mens kan dat maar leuk vinden. Carla ontdekt, dat rond onze voorwielen wel erg veel glas ligt. Kans op een lekke band als de wagen op gang komt en er veel krachten op de ondergrond worden uitgeoefend… Zij verzamelt vele stukjes glas in die sterke zakjes, waarin Huggies zitten verpakt, voor het goede doel. Jan vindt het zinloos. Het zet geen zoden aan de dijk is zijn mening. De volgende ochtend is er tot onze verbazing geen pelikaan te zien! Bovendien is aanvankelijk alles in nevelen gehuld. Jan buigt zich nog eens over het probleem van het linker knipperlicht en het linker gedeelte van de alarmlichten. Hij overlegt nogmaals met Donald, die adviseert het dashboard te openen. Dit lukt echter niet. Evenmin als hij op Donalds advies de 4x4 knop heeft verwijderd Als de mist grotendeels is opgetrokken en Jan nog steeds aan de auto bezig is, vraagt Carla of dat lekken vóór kwaad kan. Is het olie of is het water? Niet zo goed te constateren in het zand. Jan denkt, dat er een schroef van de stuurbekrachtiging een beetje is losgetrild. Hij draait de schroef aan en gaat de rest nog eens controleren. Of lekt de radiator? In eerste instantie denkt Jan, dat dit lekken niet van onze auto is. Carla beweert echter met grote stelligheid, dat deze plek de avond ervoor tijdens het glas rapen en verzamelen absoluut droog was. Opnieuw iets voor Jan om zich over te buigen of liever gezegd om onder de auto te kruipen en te proberen uit te vinden, wat loos is. Ondertussen zijn vele mountainbikers ons gepasseerd. Duidelijk een zeer geliefd fietscircuit. Jan geeft het op voor vandaag. Hij wil graag naar de stad Antofagasta om bij Mercedes aan te gaan. Wij passeren het grondgebied, wat in Mejillones is aangewezen als beschermd terrein voor de sternen. Het is duidelijk, dat wij op het mooiste gedeelte van het gebied hebben gestaan! Wat een bof! Wanneer het strand min of meer in een geïndustrialiseerd gebied overgaat is het een rare tegenstelling om een elektriciteitscentrale aangekondigd te zien, maar tevens een bord te zien met de mededeling, dat de stern in dit gebied wordt beschermd. De industrie neemt zeker 20 km voor zijn rekening met grote vestigingen links en rechts van de doorgaande weg. Alles is afgezet met hoge hekken! Links vele mijnen. Rechts de verwerkende industrie. Voor ons rijdt voor de zoveelste keer een tankwagen met de waarschuwing -Gevaarlijk- Acidosulfur-… Hoogstwaarschijnlijk wordt zwavelzuur in deze regio gewonnen. Wij besluiten de afslag naar Mejillones en Het Portaal, een boog in de rotsen, ontstaan door het schuren van de wind, te laten liggen. De legerplaats Cerro Morena, het militaire vliegveld en burgervliegveld, rijden wij voorbij, waarna de lintbebouwing van Antofagasta aanvangt langs de kust aan de voet van het gebergte. In eerste instantie zien wij alle soorten automerken de revue passeren. In tweede instantie de stad. In derde instantie de binnenstad of liever gezegd, het centrum. In vierde instantie de universiteit en de internationale school plus de nieuwe hoogbouw en dure huizen op een ommuurde of afgesloten compound. Wanneer wij de langgerekte bebouwing achter ons laten, bereiken wij Camping Club Ruca Movil Antofagasta, waar wij een plekje vinden en een weids uitzicht hebben over het afgelegde traject en de oceaan. Tijdens een tussenstop bij Kaufmann hebben twee mecaniciens hun licht laten schijnen over de richtingaanwijzer. Zij komen er niet binnen de beschikbare tijd uit. Helaas moeten zij hun eigen klus afronden voor het weekend ingaat. Maandagochtend om 9 uur mogen wij terugkomen… Op het strand is het een drukte van belang! Chilenen, die in de stad wonen, trekken in het weekend met hun tentje erop uit om de hitte in de stad te ontvluchten en bouwen een tentendorp op het strand inclusief een toilet in een tentje, wat enkele meters opzij wordt neergezet. Een groot doek wordt over alle dicht bij elkaar geplaatste tenten, heen gespannen om schaduw en verkoeling te creëren. Families en vrienden brengen op deze manier gezamenlijk het weekend door. Ondertussen koelt men af in het water door bij de rotsblokken wat te zitten of pootje te baden, want op de meeste plaatsen is het water gevaarlijk door de stroming en doorgaans beheerst men eerlijk gezegd het zwemmen niet. Er wordt gebarbecued, gevoetbald, gevist, gewandeld en heel veel gebabbeld. Men vermaakt zich kostelijk met elkaar! Een sociaal gebeuren! Vanaf onze campingplaats hebben wij hier een goed zicht op! Naast ons staat een Duitse camper met een man alleen. Carla groet hem als wij arriveren, maar de man stelt overduidelijk geen prijs op contact. Vrijheid blijheid. Prima toch! Ieder mens leeft zijn leven op zijn eigen manier. Wij moeten inkopen doen. Jan heeft één supermarkt gevonden, waar wij met onze camper kunnen parkeren. Wanneer wij aan komen rijden, wordt er gewenkt met een rode doek, dat er een parkeerplekje voor ons is langs de stoep. Boffen, want wij passen niet in de parkeervakken op het parkeerterrein… Het passerende verkeer wordt door de jongeman gestopt, zodat wij kunnen inparkeren. Een wachtende automobilist wordt door de jongeman gevraagd de auto een beetje te verrijden, waardoor de plek voor ons groter wordt en wij er tussen passen. Terwijl Jan binnen de inkopen doet, maakt de jongeman onze voorruit schoon met zijn droge rode doek. Wanneer Jan met een kar vol boodschappen arriveert, reikt de jongeman de boodschappen aan, zodat Jan alles kan opbergen en brengt de kar weg. De jongeman stopt het verkeer, zodat onze auto de parkeerplek kan verlaten. Wat een heerlijke hulp in dit drukke verkeer! Jan stopt hem een fooi toe. Even later staan wij voor het stoplicht en zien de jonge gast, die op zijn skateboard vertrekt richting stad… Genoeg verdiend voor vandaag?! Jan heeft geen animo om het centrum met de camper te bezoeken. Geen fatsoenlijke parkeergelegenheid. Daarom keren wij terug naar onze overnachtingsplaats. De camping heeft een zwembad, waaromheen een terras is gegroepeerd. Zaterdag en zondag is het hele terras de ganse dag bezet door de komende en gaande man. Ontzettend veel dagjesmensen met kinderen brengen hier uren door in het zwembad en op het terras, waar zij zelf kunnen barbecueën. Met het warme weekend duidelijk een populaire bestemming! Er zijn zelfs huisjes, die men kan huren. Slecht onderhouden, maar voor een kleine beurs waarschijnlijk acceptabel. Er zijn twee huisjes bezet… Een groter pand wordt door een echtpaar gebruikt als tweede huis. Deze woning is in een veel betere conditie en straalt gezelligheid uit! Naast de huisjes staan twee personenauto’s met twee koepeltentjes. Twee jonge gezinnen hebben zich gezamenlijk geïnstalleerd en benutten dit gezinshoekje met picknicktafel en stoelen onder een afdak, wat een schaduwrijk plekje biedt. ’s Avonds arriveren achtereenvolgens een auto, waaruit een jong stel tuimelt met hun hele hebben en houden, om erna te vertrekken en een auto met een jong stel, die hun auto als bergplaats gebruiken, nadat zij alles hebben uitgeladen, wat zij nodig hebben. Deur open, deur dicht, zo lang zij niet slapen. De geijkte koepeltentjes worden snel neergezet. Hun slaapspulletjes worden erin gedeponeerd. Beide jonge stellen installeren zich naast ons. Hun tafel wordt onder het raam geplaatst, waar ons bed zich bevindt. Genoeglijk zitten zij te keuvelen, terwijl een van de mannen het vlees op de barbecue klaarmaakt, de vrouwen tezamen zorg dragen voor de salade en de andere man zich bezighoudt met de rest. Chilenen en Argentijnen arriveren rustig tussen 22 en 23 uur op de camping om dan luidruchtig aan de gang te gaan. Wij mogen deze avond getuige zijn van hun gezellig rendez-vous! Wij genieten in ons bed mee van de barbecue, want de wind waait richting camper. Alle ramen staan open en het hefdak is omhoog, want het is ontiegelijk warm! Tot diep in de nacht maken wij kennis met een breed scala van Chileense muziek. Er zijn beslist heel mooie nummers bij, die de moeite waard zijn om aan te schaffen! Uiteindelijk zakken wij weg in een diepe slaap. Wij zijn vroeger op dan hen, waardoor wij kunnen aanschouwen, dat doorzakken de volgende ochtend minder amusant is… Zeker als je teveel hebt gedronken… Een van de vrouwen is ronduit chagrijnig, terwijl de andere vrouw en haar partner elkaar niet met rust kunnen laten. Nog even het zwembad in en dan vertrekt het spul. Rust! Jan bekijkt nog eens of hij een oplossing kan vinden om de draad achter het dashboard te bereiken om door te meten vanwege de linker knipperlichten. Ook nu een kleine drupplek vóór onder de auto… Toch iets loos! Van Fritz & Anna een berichtje en een vraag via de WhatsApp. Zij hebben een waarschuwing gekregen, omdat ten zuiden van Bariloche in Epuyen mensen zijn besmet met het Hantavirus. Is dat gevaarlijk voor ons, vraagt Fritz. Zij willen graag dat deel van Argentinië bezoeken. Jan bericht hen, dat de WHO de ziektegevallen bestempelt als een epidemie, omdat een aantal mensen aan deze besmetting is overleden en adviseert hen het gebied te mijden. Fritz & Anna besluiten naar een ander gebied af te reizen. Wij hopen elkaar ergens onderweg te ontmoeten. Zij op reis naar het noorden en wij op reis naar het zuiden… Echter eerst zorgen, dat onze auto goed functioneert. ’s Maandags staan wij vroeg op, om ons op tijd bij de Mercedesgarage te melden. Het kost ons een uur om door de stad naar de garage te rijden! Echt ver! Antofagasta is een grote drukke stad! Zoals vrijdag afgesproken, melden wij ons om 9 uur. Wij mogen binnen bij de receptie ons op de bank voor de televisie installeren om ons te verpozen. Wanneer wij willen, kunnen wij flarden van het nieuws bekijken en de weersvoorspelling zien en horen. Ondertussen proberen onze kennis van het Spaans uit te breiden… De hoofdzaken staan samengevat als ondertiteling op het scherm, waardoor je onbekende woorden kunt opzoeken om te begrijpen, waarover het gaat. Bij het nieuws en het weerbericht zijn de wateroverlast door de regen in de hoge bergen en de bosbranden in het midden van Chili door hitte en droogte belangrijke items. Geweldig handig voor ons! Men heeft ons de benodigde code verstrekt, zodat wij gebruik kunnen maken van de wifi van het bedrijf. Jan downloadt meteen de benodigde kaarten voor de navigatie. Lekker snel! Om 12.30 uur worden wij uitgenodigd om de dame, die de leiding heeft bij de administratie, te volgen naar het bedrijfsrestaurant, waar wij een warme maaltijd met het personeel van de garage mogen gebruiken. Plezierig! Er zijn twee shiften. Na ons is het hoger personeel aan de beurt. Opvallend is, dat de mensen, wanneer zij arriveren de twee koks netjes groeten en als zij gegeten hebben de twee koks hartelijk bedanken voor het eten! Wij eten met smaak onze maaltijd en genieten ervan, dat ons deze mogelijkheid wordt geboden. Het is niet simpel om op deze plek de camper in bedrijf te houden zonder te rijden en zonder aansluiting op het elektriciteitsnet. Na de warme maaltijd lopen wij netjes over de zebra door de garage terug naar de receptie. Op het gehele terrein zijn speciale wandelpaden aangebracht, welke men te voet verplicht is te gebruiken, om ongelukken te voorkomen. Pas in de namiddag wordt er naar de linker richtingaanwijzers gekeken… Men zal ook naar de radiateur kijken… Wanneer ze er een bepaalde vloeistof in doen, zal de radiateur niet meer lekken. Sluitingstijd… Geen idee, hoeveel keer Jan vandaag is opgestaan om te kijken of iemand met onze wagen bezig is. Telkens weer nul op het rekwest. Wij krijgen toestemming om vóór de poort te slapen. Op straat wel te verstaan. De security houdt een oogje in het zeil. Het bedrijf vindt het onverantwoord, dat wij in de drukke stad de linker richtingaanwijzers niet kunnen gebruiken. De avond en nacht zijn vol onbekende geluiden. Wat is dat? Er rijdt een trein over het spoor met een ontelbare hoeveelheid karretjes zwavelzuur… Dit spoor wordt wel degelijk gebruikt! Een langgerekte stoomfluit om het verkeer te waarschuwen te stoppen! Iedereen geeft gevolg aan de oproep, alhoewel er geen stopstreep staat en geen spoorwegboom aanwezig is… ’s Ochtends vroeg om half zeven een geluid wat wij evenmin thuis kunnen brengen. Het blijkt de vuilniswagen te zijn, die achteruit het terrein van Kaufmann oprijdt, de eerste bocht en de tweede bocht neemt en slinger de slang de vuilnis bereikt om die mee te nemen. Het terrein staat zo vol met te repareren voertuigen, dat de wagen ginder niet kan keren en achteruitrijden de enige optie is! Slapen in de stad is een ervaring op zich! Wij staan vroeg op om op tijd de wagen in het parkeervak op het terrein binnen het hek te parkeren, zoals men gisteravond Jan heeft gevraagd te doen. ’s Ochtends geen actie. De vriendelijke dame haalt ons wederom op voor de warme lunch boven. In de namiddag krijgt Jan de melding, dat de clignoteur kapot is. Men heeft een clignoteur uit een vrachtwagen geplaatst, maar die is meteen opgeblazen. Ongeschikt! Onze ventilator is eveneens in de strijd gebleven, toen de monteur er per ongeluk boven op trapte, maar Jan denkt dat hij dat herstellen kan en brengt het ding in veiligheid. Het draait erop uit, dat wij nog een nachtje vóór het hek van het bedrijf mogen doorbrengen. Echter nu aan de zijkant dichter bij het spoor, want de security wordt door onze wagen in het zicht belemmerd en kan zijn werk niet goed doen. De manager meldt zich bij onze wagen, voor hij als laatste het bedrijf verlaat. Hij stelt zich voor en legt uit, dat het zeker twee à drie weken duurt, eer een clignoteur uit Duitsland in Chili arriveert. Zonde van onze reistijd! Hij heeft goede contacten met het leger en probeert bij hen een clignoteur voor onze wagen te arrangeren. Het leger heeft zelf onderdelen op voorraad voor hun Unimogs. Het is waar, wij hebben reeds meerdere malen een Unimog van het Chileense leger ontmoet. Beide partijen vinden het grappig een andere Unimog te ontmoeten…Wij zwaaien bij zo’n ontmoeting naar elkaar! De manager vindt het zonde voor ons, dat het zoveel tijd kost, eer wij de weg op kunnen. Een aimabele man! Jan heeft opgemerkt, dat hij degene is, die de dame, die de administratie verzorgt en de leiding heeft, geïnstrueerd heeft ons in de personeelskantine mee te laten eten. Hij vraagt of hij ons nog ergens mee van dienst kan zijn. Jan vraagt hem, waar hij boodschappen kan doen. Een Colombiaanse schoonmaker wordt door hem meegestuurd naar waar het veilig is om boodschappen te halen en hij zegt Jan absoluut niet de andere kant op te gaan! Daar is het link en gevaarlijk! Zeker als de avond is gevallen. Voor hij in zijn auto stapt nodigt hij ons uit voor een ontbijt in de bedrijfskantine en meldt hij, dat morgenochtend de chef-monteur ons zal ophalen! Ongelooflijk! Aan het eind van de ochtend wordt de door het leger verstrekte clignoteur geplaatst! De truc met de vloeistof werkt niet! De radiateur blijkt van onder te zijn doorgeroest als hij gedemonteerd is en op deze plaats te lekken. Deze maat radiateur is specifiek en helaas niet beschikbaar in Chili! Ook twee à drie weken levertijd vanuit Duitsland voor een nieuwe! Er is een bedrijf gespecialiseerd in het repareren van zo’n oude koperen radiator. Plenty oude Mercedes vrachtwagens rijden hier rond! De radiator kan alleen gedemonteerd worden door de boel open te leggen. Dat is te zien! Gril eraf en de hele bups ligt rondom, om terug te monteren als de radiator gereed is. Eén groot gapend gat van voren. Deze auto kan niet rijden! Tegenover de uitbouw met spiegelwand, waar het kantoor van de manager is gehuisvest, slapen wij deze nacht binnen het hek! Men vertrouwt ons! De enorme ruime werkplaats is aan de voorzijde open. Geen deuren vanwege de hitte, waar door een hoog plafond en een open ruimte koelte wordt gecreëerd om in te kunnen werken. Het vreemde is, dat wij op deze parkeerplek veel meer overlast van de drukke doorgaande weg en de passerende wandelaars hebben. Niet verwacht! Het is ‘s ochtends somber en donker. Wij kunnen de bergen niet zien, want die zijn opgenomen in de nevel, die als een deken het dal in is gerold. Wat te doen met het ontbijt? Niemand heeft er iets over gemeld… Wij besluiten zelf een ontbijt klaar te maken, want als de mannen aan onze wagen bezig zijn, kunnen wij niet meer in de auto als wij boven niets te bikken hebben gekregen! Ontbijt in de camper achter onze kiezen… De dame van de administratie start vandaag vroeg en meldt zich om ons naar het ontbijt te begeleiden… Een half uur later is de chef-monteur daar om ons uit te nodigen… Zij snappen er niets van, dat wij reeds zelf hebben ontbeten, maar wij kunnen het evenmin goed verwoorden… Ons Spaans is niet goed genoeg! In de loop van de middag wordt de radiator gebracht. Jan helpt de monteur de gerepareerde radiator terug te plaatsen, want in je eentje is dit geen gemakkelijke klus. Wij zijn al heel blij, dat men ons tussendoor heeft willen helpen, want anderhalf jaar geleden werden wij in Llanquihue geweigerd en weggestuurd, toen wij problemen hadden. Een groot verschil! Een dikke plus voor Antofagasta!!!! De monteur vindt, dat de uitlaat niet goed is bevestigd, nadat het ding bijna op de grond hing in Bolivia, en over de opstap bij de bestuurderscabine is hij evenmin tevreden. Beide lassen vindt hij niet stevig genoeg. Hij heeft gelijk. Wij zijn blij, dat hij deze klus meteen ook klaart, want anders doet er misschien op een onmogelijke plaats iets op. Of Jan stuitert op de grond, omdat de opstap onverwachts afbreekt… Om 18.30 uur is de auto klaar!! Via de VISA mag alles worden afgerekend, waarna wij vertrekken en uitgezwaaid worden door degenen, die nog aanwezig zijn. Ondanks dat wij hier 4 dagen hebben gebivakkeerd, hebben wij ons welkom gevoeld. In deze vestiging heerst een heel plezierige atmosfeer! Men is vriendelijk tegen elkaar. Men helpt elkaar. Men maakt een praatje met elkaar tijdens de maaltijd of als men elkaar op de toilet ontmoet. Er worden grapjes gemaakt. En toch wordt er de hele tijd doorgewerkt! Wordt er niet gelanterfant! Langzamerhand voelen wij ons erbij horen. Zo wonderlijk als het misschien klinkt… Wij rijden langs de winkel, waar Jan deze dagen boodschappen heeft gehaald, om voorraad in te slaan, want wij willen morgenochtend Antofagasta verlaten. De eigenaresse heeft haar beroep als advocate opgegeven. Zij prefereert haar winkel en geniet van de contacten. Zij legt elke dag brood weg voor Jan, maar nu wij vertrekken, hoeft dat niet meer. Zij registreert zulke dingen nauwgezet en dat legt haar geen windeieren. Jan vindt het een prettige winkel! Hierna gaan wij door. Er zijn allerlei festiviteiten in het centrum, waardoor er veel mensen op de been zijn. Wij parkeren op de camping en gaan onder de koude douche om ons te wassen. Deze camping levert geen warm water! Op je hoofd echt koud!!! Het is een kille dag, waardoor het water extra koud aanvoelt. Voorlopig echter geen andere optie: nu koud water of je niet wassen. Na het douchen voelt een mens zich ondanks het gebibber opgeknapt! Er zijn gasten in de huisjes, die tot diep in de nacht muziek beluisteren, die niet bepaald onze smaak is. Moeilijk om de slaap te vatten. Wij hebben het hier wel gezien. Wij vinden het geen prettige camping. Wij hebben echter recent waarschuwingen ontvangen voor bepaalde steden in Chili via Buitenlandse Zaken in Nederland om goed op te letten, welk advies ook voor deze stad geldt. Op tijd vertrekken wij via een tussenweg, waaraan onze camping is gesitueerd, naar La Negra. De hand in de woestijn missen wij…Wij vermoeden, dat wij dan via de stad hadden moeten rijden. Niet helemaal duidelijk, waar het beeld zich bevindt. Wij rijden via Ruta 5 en slaan af naar Ruta 1, waar wij Observatorio Armazones passeren. Morgen brengen wij een bezoek aan Observatorio Cerro Paranal. Beide observatoria worden geëxploiteerd door de ESO, een groep Europese landen. Via de website hebben wij ons vorig weekend aangemeld voor de middagrondleiding. Het aanmeldingsformulier heeft men bij de Mercedesgarage voor ons uitgeprint, zodat wij dat kunnen inleveren als wij ons bij de toegang melden. Op de kruising van de afslag naar het Observatorium rijden wij via een pad de berghelling op om te overnachten. Rond 17 uur arriveert een personenauto, waaruit 2 mensen stappen, die wij kennen! Zij verkennen of de camper hier naartoe kan rijden en hier kan parkeren. Wij hebben hen in oktober 2018 in Paraiso Suizo ontmoet! Tezamen hebben wij een gezellige avond onder een schitterende sterrenhemel met een heldere Melkweg! Wij zien ontiegelijk veel sterren! De anderen hebben zich voor de ochtend aangemeld bij het Observatorium. Wat een toeval! Zij hebben meer geluk dan wij! De Engelstalige rondleiding omvat ’s ochtends een groepje van slechts 6 personen, terwijl wij ’s middags met 35 á 40 personen zijn, wat echt teveel is voor uitleg en een rondleiding door 1 persoon. Wanneer je niet bij de student in de buurt staat, kan je hem niet meer verstaan. Het geluid vervliegt. Vooral buiten… Er zijn zoveel belangstellenden, dat wij opgedeeld worden in meerdere groepen. Onze Engelstalige rondleiding start met de bezichtiging om te eindigen met de film, want de filmzaal is te krap voor alle bezoekers tezamen. In optocht rijden wij achter de gids aan naar de afgeplatte bergtop, waarop de observatoria zijn gebouwd. Bijzonder om de apparatuur van dichtbij te mogen bekijken. Wij mogen de enorme spiegel zien, geproduceerd in Duitsland, waarmee men een geweldig beeld van de sterren krijgt. De spiegel is stofvrij door de lage temperatuur binnen het gebouw! Eens in de paar jaar is onderhoud nodig om de spiegel weer als een spiegeltje te laten blinken. Vier telescopen vormen tezamen een Very Large Telescope (VLT). Wat een techniek! Er zijn op een jaar slechts 5-7 dagen, dat men geen gegevens kan verzamelen door sneeuw of barre weersomstandigheden. Men heeft voor deze locatie in overleg met de Chilenen gekozen, omdat de stabiele condities in de Atacama woestijn buitengewoon gunstig zijn voor een observatorium. Al kunnen wij niet alles horen en verstaan, is het desalniettemin een interessant bezoek! Wanneer wij ons op het platform tussen de Observatoria bevinden kunnen wij de Grote Oceaan zien liggen, terwijl wij ver weg de top van de hoge Cerro Llullaillaco op 6739m hoogte zien, waar de mummie is gevonden van het Incameisje. Dit platform op 2664m hoogte schijnt de enige plek in Chili te zijn, vanwaar men zowel de oostelijke als de westelijke grens kan zien. Chili op zijn smalst! Wij mogen een blik werpen op de vele werkplekken, waar door de medewerkers gegevens worden verwerkt, die in de nacht worden verzameld. Op het complex is eveneens een hotel gebouwd, wat als het ware in de bodem is opgenomen en waar ’s nachts het licht is afgeschermd om geen lichtvervuiling te hebben tijdens de waarnemingen door de wetenschappers. Op het terrein mag in het donker alleen met stadslichten worden gereden of gelopen worden vanwege dezelfde reden. Onze gids brengt eveneens het ALMA project bij San Pedro de Atacama op het Chajnantor plateau op een hoogte van 5000 meter onder onze aandacht, eveneens van de ESO, waar 66 hoog-precisie-antennes staan opgesteld en verplaatst kunnen worden over afstanden van 150m tot 16km, om met elkaar heel veel gegevens binnen te halen, doordat zij gezamenlijk de sterrenhemel gedetailleerd kunnen bekijken. Opererend op golflengten tussen 0.32 en 9.6 millimeters. De samenwerking tussen ALMA en de ACA vanuit Japan, bewerkstelligt dat een veel groter gezichtsveld in beeld kan worden gebracht en de beeldvormingskwaliteit van ALMA wordt vergroot. Dit ambitieuze project is een partnership van Europa, Noord Amerika en Oost-Azië in samenwerking met Chili. Jan is altijd geïnteresseerd geweest in dit onderwerp, mede door een enthousiaste leraar, die met verve kosmografie gaf. Voor ons vertrek heeft Jan aangegeven graag een van de sterrenwachten te bezoeken… Hij geniet! Na het bezoek aan deze sterrenwacht vervolgen wij onze weg naar het zuiden langs mijnen en mijnen en mijnen… Verbazingwekkend! Een steil zanderig pad leidt naar een afgelegen overnachtingsplaats. Carla ziet dit mulle pad niet blinken en wil doorrijden op zoek naar iets anders. In Paposo, een vissersdorp, staat een oude grenspaal met het jaartal 1879, daterend uit de tijd, dat Bolivia zich uitstrekte tot de Stille Oceaan, Calama en Antofagasta omvatte en het kustgebied tussen Guanillos en Paposo. Het station in Antofagasta getuigt van de Boliviaanse spoorwegen, die lang geleden in de indertijd Boliviaanse havenstad hun eindbestemming hadden, toen het Boliviaanse rijk totaal andere grenzen kende… Talloze oorlogen getuigen van landje pik…. Oude landkaarten bieden een breed scala van de verschillende afmetingen van het grondgebied van het land Bolivia door de tijd heen! Uiteindelijk rijden wij door tot Taltal, een gezellig oud plaatsje, bij gebrek aan een fatsoenlijke overnachtingsplek. De coördinaten op iOverland kloppen van geen kant: parkeren op een helling zonder horizontaal te kunnen slapen! Zelf zoeken wij een plekje om de camper te parkeren op het centrale plein, de Plaza de Armas. Wij trakteren onszelf op een heerlijke pizza dicht bij de boulevard. Tezamen met een Duits echtpaar, die graag aanschuiven, omdat er anders geen ruimte is om te zitten. Er ontspint zich een geanimeerd gesprek over de aanschaf van eventueel een Landcruiser met daktent, om rond te trekken als de vrouw over een jaar met pensioen gaat, terwijl haar echtgenoot reeds is gepensioneerd, maar wel 5 jaar jonger is dan zijn vrouw. Voor en tegens passeren de revue, waarbij wij ervaringen spuien van overlanders met daktent, verworven door contacten met hen onderweg. Recent hebben wij vele overlanders op leeftijd ontmoet, met wie wij van gedachten hebben gewisseld betreffende dit onderwerp. Uit zichzelf sommen zij de voor- en nadelen op en geven weer, hoe zij met het ouder worden anders tegen zaken aankijken dan toen zij jonger waren. Jonge mensen geven eveneens hun visie. Grappig hoe verschillende mensen een gemene deler hebben, maar soms iets opnoemen, wat ons totaal onbekend is. Een jonge man, vertelt dat hij uit zijn bed moet als zijn partner ’s nachts naar de toilet moet, omdat de bodem van het bed omhoog moet worden geklapt, wil je naar het toilet kunnen gaan. Wat een gedoe midden in de nacht! Je bent beiden meteen klaarwakker! Helemaal vervelend als een van de twee ziek is… Bovendien moet een mens met het ouder worden vaker ’s nachts naar de toilet! Een vrouw geeft aan, dat zij met het ouder worden het hinderlijk vindt, dat zij zich binnen niet goed kan aankleden door het ontbreken van stahoogte. Het is niet prettig als je een verkeerde beslissing neemt, want er is altijd veel geld mee gemoeid! Zondegeld als je spijt hebt van je besluit… Wat ons nog steeds verbaast, is het grote aantal overlanders zonder toilet aan boord. In de bebouwde kom toch een reëel probleem, naar onze opinie…. Velen wuiven dit argument weg. Ongelooflijk vinden wij. Voor alle partijen plezieriger om regelmatig op een onbewoonde plek de toilet te legen, waardoor er ternauwernood vervuiling optreedt. De mens gelijkgeschaard met het loslopende vee… Altijd opnieuw boeiend om met anderen van gedachten te wisselen. Ten zuiden van Taltal hebben wij een afspraak met Uli & Sabine, die richting noorden trekken. De weg naar Las Guaneras is prachtig om te volgen. Schitterende vergezichten, alhoewel het wegdek te wensen over laat. Wanneer wij in de bocht de camper van hen op het strand zien staan, genieten wij bij voorbaat reeds van deze overnachtingsplek, die zij voor ons vieren hebben gevonden. Genoeglijk om elkaar te ontmoeten, ervaringen uit te wisselen en het samen gezellig te hebben. Ook hen hebben wij in Paraiso Suizo ontmoet, voor wij vieren in 2018 met verlof naar huis terugkeerden. Via WhatsApp onderhouden wij contact met verschillende Overlanders. Wij blijven nog een dagje, als zij vertrekken, om van dit heerlijke plekje te genieten. De ochtend wordt gekenmerkt door een grijze grauwe lucht. Nevel verhult de bergen, waar achter de Atacama woestijn ligt. Tegen elven gaat de zon doorkomen en trekt de mist beetje bij beetje op. Wij hebben dit verschijnsel hier aan de kust met de achterliggende woestijn reeds meerdere keren waargenomen. Aurélie heeft op Earth met haar vader naar een programma gekeken, waar men dit fenomeen uit heeft gelicht en uitgelegd. De nevel bewerkstelligt, dat er geringe vegetatie in de woestijn mogelijk is. Interessant om via je kleindochter dit te horen! Jan onderwerpt op zijn gemak de auto aan een controlebeurt, stelt de V-snaar bij en trekt de schroeven aan van de radiateur, terwijl Carla de blog bijwerkt. Als het vloed is geweest, komen bewoners van een naburig dorp, om vers aangespoeld wier te verzamelen. Zij rijden de weg uit…. Kom je dan bij het dorp Las Tortolas? Letterlijk rijden wij het tracé tot wij niet verder kunnen. Plotseling stopt de weg! De ondergrond is behoorlijk zacht! Gelukkig lukt het ons te keren! Een smal pad verdwijnt tussen de rotsen. Misschien, dat een kleine personenauto dit krappe pad net kan nemen… Wie weet… Of op de motor, alhoewel wij geen flauwe notie hebben hoe het achter de rotswanden eruit ziet. Wij keren terug om ter hoogte van onze overnachtingsplek een zijweg in te slaan, het binnenland in. Het blijkt, dat je vanaf deze weg via een doodlopende weg het volgende dorp langs de kust met een auto kunt bereiken. Het is een groot gebied, waar wij geen zicht op hebben. Nu begrijpen wij, waarom onze kennissen om hebben moeten rijden: het gaat om militair terrein van de Chileense marine! Verboden toegang! Cifuncho vinden wij evenals Uli & Sabine een vies strand, hoewel de baai op zichzelf wondermooi is! In eerste instantie hebben wij hier ons treffen gepland. Gelukkig is onze afspraak omgezet! Las Guaneras is veel mooier! De rondweg om het militaire gebied leidt ons door een mooi natuurgebied, wat ruiger en onherbergzamer wordt, wanneer wij Ruta 5 bij Las Bombas verlaten, om Parc Nacional Pan de Azúcar te bezoeken. Rijdend door een rivierdal met links en rechts regenboogbergen, genieten wij van het mooie landschap! Rechts het dal in schept de gelegenheid om guanaco’s en cactussen te bekijken en mogelijk een vos te ontmoeten. Aangekomen op het punt, tot waar je met je voertuig kunt rijden, blijkt dat wij een verre wandeling door het bergachtige landschap voor de boeg hebben. Dat is te inspannend voor ons op onze leeftijd! Wij besluiten terug te keren, bezoeken de uitgeslepen kloof en beklimmen een uitzichtpunt om tenslotte als wij Caleta Pan de Azucar aan de kust bereiken, de pelikanen en talloze vogels boven en in de branding te bewonderen op het mooie witte strand. Veel mensen! Vissers en toeristen. Vanaf hier kan men met een bootje naar het eiland voor de kust varen om een blik te werpen op de beschermde en bedreigde Humboldt pinguïns, die Isla Pan de Azucar bevolken, welk eiland rond zonsopgang en zonsondergang vaak aan het oog onttrokken wordt door een deken van mist, waardoor je niets kunt onderscheiden, wanneer de vissers met toeristen het eiland benaderen om pinguïns gade te slaan. Zeeotters, zeeleeuwen, pelikanen, aalscholvers en pinguïns gedijen hier door de koele Humboldt Golfstroom. Schitterende witte stranden en een prachtige azuurblauwe zee trekken vele bezoekers! Het is echter verboden hier vrij te kamperen! Buiten de entree tot PN Pan de Azúcar vinden wij een overnachtingsplek met een schitterend uitzicht op strand en zee, mits wij onze blikken wat hoger richten, omdat tussen struikjes en onder stenen gebruikt toiletpapier ligt. Bah, wat zijn mensen toch viezerikken! Een kleine moeite om je afval mee te nemen en elders op de bestemde plaats te deponeren! Hoe mooi het hier ook is, wij vinden deze plaats te vies en trekken weer verder. Deze kuststrook is buitengewoon mooi! Wanneer wij Chañaral bereiken, rijden wij graag meteen door! Een grauwe stad, waar meerdere schepen voor anker liggen ten behoeve van de mijnbouw, maar ook vissersschepen te zien zijn! Het is druk, daar onze weg hier samenkomt met Ruta 5, de noord-zuid verbinding in Chili. Blij toe als wij Caldera bereiken! Een rustig provinciestadje vergeleken met Chañaral. Sabine & Uli hebben bij het tankstation de was gedaan. Een goed idee! Toch niet, want aan onze zijde van de weg heeft Copec geen wasserette! Wij rijden in tegengestelde richting! Wij slaan af richting Bahia Inglesa. Het lijkt wel Scheveningen! Een menigte toeristen! Verschrikkelijk vindt Jan dit! Wat moeten wij hier?! Carla suggereert door te rijden naar Caldera, wat Jan maar al te graag doet. Jan heeft gezien, dat er in het stadje een wasserij moet zijn. Wij sorteren de was en geven een boodschappentas vol bij de wasserij af met de afspraak, dat de schone was morgen voor de siësta opgehaald kan worden. Bij de vuurtoren genieten wij van het uitzicht evenals de plaatselijke bevolking, die hier in de avond een ommetje komt maken om de zonsondergang gade te slaan. Mannen hullen zich in duikpakken om met een harpoen vissen en met name inktvissen te vangen, die in een visnet op hun heup worden geborgen. Interessant om te zien! ’s Nachts is het rustig. Wij slapen als een roos! Ondanks het feit, dat wij dichtbij het complex voor de verwerking van grondstoffen uit de mijn Candelaria zitten, waar schepen afmeren om de producten te laden om te transporteren. Volgens afspraak melden wij ons vóór de siësta bij de wasserij. De was zit nog in de droogtrommel. Alles wordt in de wasmand gedaan. De vrouw en Carla vouwen alles provisorisch op om in de boodschappentas te deponeren. Carla & Jan sluiten een deal: Jan gaat de supermarkt in om de voorraad in de camper aan te vullen, terwijl Carla het warme wasgoed in de camper opvouwt, zodat de schone was vanavond voor het naar bed gaan in de kast kan worden opgeborgen. Alle twee de karweien zijn ongeveer tegelijkertijd geklaard! Samen lunchen vóór wij Caldera verlaten. Gereed! Wij verlaten de kust en rijden landinwaarts…