Bolivia 2

BOLIVIA II
Ontbijt! Camper klaar voor vertrek! Bij de autowasserij water innemen. Drie keer een gieter vol is 45 liter water voor Bolivianos 7. Dat is beter dan op en neer naar de markt, wat slecht voor onze rikketik is. Door dat gesjouw krijg je gebrek aan zuurstof en pijn op de borst. Brood zien te versieren. Rond het middaguur pas vers brood overal! Op weg naar de Salar van Uyuni! Onderweg moet de toilet nog worden geleegd. Ergens waar het niemand stoort. Hooguit een lama of een vicuna kan vinden, dat wij op zijn of haar territorium inbreuk plegen. Na de tol rijden wij het dorpje Colchani binnen, wat toegang geeft tot de zoutvlakte. Talloze kraampjes, waar men naast de geijkte souvenirtjes zoutfiguurtjes kan aanschaffen. Bij Colchani wordt ongeveer 20.000 ton zout gewonnen, waarvan 9/10 e deel voor menselijke consumptie wordt gebruikt, terwijl het overige zout voor de veestapel wordt benut. Even verder stuiten wij op het eerste zouthotel in de wereld! = Palacio de Sal = Wij rijden ernaar toe en vragen of wij het mogen bekijken, want ergens staat in Lonely Planet, dat dit mogelijk is. Wij weten niet wat wij zien als wij worden rondgeleid. Het is prachtig! Wij mogen een suite bekijken met uitzicht op de zoutvlakte. Grandioos! Behalve in de badkamers zijn alle wanden opgetrokken in zout. Dakkoepels van zout! Deels de vloeren. Jan informeert of je met de camper hier mag staan om te overnachten. Nee, wel parkeren en een kamer boeken. Wij beklimmen de trap, waar je op het uitzichtpunt in een gemakkelijke stoel, gemaakt van cactushout, van de ondergaande en opkomende zon kunt genieten! Hierna op weg naar het Dakar monument. Wij stoppen, waar de touroperators ook stoppen, om voor het eerst rondom ons de zoutvlakte te zien. Door naar waar we op weg waren… Wij vragen ons af of wij de juiste richting rijden, want alle touroperators rijden verschillende richtingen uit. Bovendien zijn zij binnen de kortste tijd uit ons gezichtsveld verdwenen, want zij rijden met hoge snelheid over het zout. Jan stopt en probeert opnieuw de coördinaten in het navigatiesysteem in te brengen. Het is verwarrend, want er zijn zo ontzettend veel sporen… Kim heeft aangegeven, dat zij het donker gekleurde spoor hebben gevolgd. Het komt overeen met wat ons navigatiesysteem aangeeft. Plots doemt een menigte mensen voor ons op. Zij blijken elkaar bij het Dakar monument te fotograferen, terwijl de auto’s verderop staan geparkeerd, waar men wat kan drinken en eten of de toilet gebruiken. Vlak ernaast lijkt een grote ster op het zout te zijn aangebracht, waarin ontzettend veel verschillende vlaggen staan te wapperen. Zoek! Tja, een kleine Nederlandse vlag, wat naar achteren, wat uit het midden. Carla vraagt Jan voor de foto als Nederlander bij zijn eigen vlag te gaan staan. Hij heeft moeite onze driekleur te vinden! Vermoedelijk vertegenwoordigen de vlaggen de verschillende nationaliteiten van de deelnemers aan de Dakarrally. Wij hebben het in elk geval zo geïnterpreteerd. Uitleg is zelden aanwezig, tenzij je deelneemt aan een tour, die doorgaans in het Spaans wordt gegeven. Helaas is ons Spaans te miserabel om het verhaal te kunnen volgen. Wij willen onze weg vervolgen richting Isla Incahuasi ( het cactuseiland ), wat ongeveer in het middelpunt van de Salar ligt. Welke weg leidt erheen? Nog eens opnieuw de coördinaten erin zetten, want Garmin wijst volgens Jan niet goed het pad. Vergelijken met Osman – een ander navigatiesysteem – op de tablet. Wij hebben geen zin in misère! Het is ontzettend simpel om hier te verdwalen! Of op een vlakte terecht te komen, die onze auto niet kan dragen. Als je over de Salar de Uyuni spreekt praat je over een zoutoppervlakte van ruim 12.000 km2 !!! Zo ver als je om je heen kijkt zie je een verblindend wit oppervlak van zeshoekige zouttegels met een strakblauwe hemel, waarbij de horizon bij een bepaalde lichtval verdwijnt. Wij bereiken het Cactuseiland, parkeren de wagen en gebruiken de lunch in de luwte van de wagen. Plots komt een man naar ons toe en spreekt ons aan, want ten eerste ziet hij een Unimog – een type wagen wat tot zijn verbeelding spreekt - en ten tweede een wagen met een Nederlands nummerbord! Hij blijkt een Groninger te zijn, woonachtig in Santa Cruz, en hier met een filmploeg van Klokhuis aanwezig te zijn om opnames van Bolivia te maken, welke volgend jaar op de Nederlandse tv te zien zullen zijn. Wat een leuke ontmoetingen in de vreemde! Het is kort, want hij wordt opgepikt door een Nederlandse maat met een restaurant in Sucre. Ze moeten door. Wij betreden het eiland en willen de wandeling maken over het wandelpad om de cactussen te bewonderen, maar er staat zo’n krachtige wind, dat wij niet goed ons evenwicht kunnen bewaren op het grillige pad van vulkaangesteente, zonder houvast, over de kam en besluiten rechtsomkeert te maken en het voorbeeld van twee Duitse dames te volgen om van de wandeling af te zien. Wij zijn geen gemsbokken meer! Die tijd is voorbij! Het museum lijkt ons interessant, maar wij willen op een eilandje overnachten en weten niet hoeveel tijd het vinden van de locatie in beslag neemt en nemen het risico niet, dat wij in tijdnood komen te verkeren. Wij vertrekken en gaan op zoek naar Isla Pescador. Jan brengt onderweg nog een paar maal opnieuw de coördinaten in van Isla Pescador, want noch Garmin noch Osman brengen ons rechtstreeks naar onze bestemming. Uiteindelijk blijken, nadat wij zelfs te ver zijn gereden, wat meer gebruikte sporen overeen te komen met onze navigatiesystemen en wagen wij de gok om een hoofdspoor te verlaten voor een weinig benut spoor in de richting van een klein eiland. Wij rijden er achter omheen en zien een spoor leiden naar de in onze ogen niet sompig uitziende oever en rijden het eiland op om de wagen in de luwte van de berg te parkeren met de neus gericht op het oosten, zodat ’s ochtends de motor kan opwarmen voor de start. Er staat een schrale wind, die rond zonsondergang akelig kil is. Wij bewonderen de prachtige luchten van de zonsondergang, leggen het vast in beeld en slaan het op in ons geheugen. Aangenaam om de beschutting van de wagen op te zoeken. Geen mens! Alleen wij tweeën! Immense stilte! Een gevoel van Robinson Crusoe … ’s Ochtends vroeg trekt Jan de stoute schoenen aan om in zijn eentje, de venijnige kou trotserend, de zon op te zien komen wat heel bijzonder is en in een verbazend rap tempo geschiedt. Carla leunend op haar ellenbogen in haar warme bed achter het venster, prefereert haar eigen positie, alhoewel zij blij is met de door Jan gemaakte opnamen. Dat kan alleen als je buiten bent! De zonsopgang in zijn volle perspectief gadeslaat, zich als het ware uitrollend over de intense witte vlakte en het vulkaangesteente van het eiland met de contouren van de vele cactussen. Een magnifiek gezicht! Wij genieten nog een hele dag van de stilte en het gevoel van ons eigen eiland… ’s Nachts is het bar koud! Gelukkig hebben wij elk een eigen dekbed en een eigen slaapzak om ons op temperatuur te houden! De volgende ochtend bekijken wij het opkomen van de zon lekker warm vanuit ons bed!!! Na de lunch besluiten wij naar Uyuni terug te keren, alhoewel wij serieus overwegen een nachtje in het unieke zouthotel voor onze verjaardag door te brengen. Aanlokkelijk! Extravagant! Heel bijzonder! Overwegende dat ontbijt en diner boven op de overnachtingsprijs komen, echter een dure aangelegenheid... Wat blijkt op een later tijdstip: de opgegeven prijs is inclusief ontbijt en diner!! Gemiste kans! Vast en zeker komt er iets anders bijzonders op ons pad en hebben wij alsnog te spenderen, wat wij nu hebben bespaard... De pret van de fantasie om in het Palacio de Sal te verblijven hebben wij beiden in elk geval gehad! Alleen geen douchebeurt nu wij daar niet overnachten! Van anderen de tip gekregen om in een openbare gelegenheid te douchen of de sauna te gebruiken. De accommodatie doet ons denken aan het badhuis op de Escamplaan uit onze jeugd! Een juffrouw die op de deur klopt om je op te jagen, daar er zoveel nieuwe klanten zijn gearriveerd. Je bepaalt van te voren of je het voor elkaar krijgt om je uit te kleden, te wassen, af te drogen en aan te kleden in 5 of 10 of 15 of 20 minuten… Inclusief je haren te wassen! In een bloedheet hokje! Het lukt binnen 20 minuten, omdat wij in de wachtruimte onze schoenen en sokken plus winterjassen hebben uitgetrokken, om later daar pas aan te trekken! Wij apen de anderen na! Iedereen doet het op deze manier. Ondanks de tropische warmte binnen voelen wij ons heerlijk opgefrist! De vuile was brengen wij naar een wasserij, zodat wij weer met een schone lei aan de volgende tour kunnen beginnen. Een Boliviaanse deken lijkt ons handig als het werkelijk vriest in de bergen. Onze nieuwe aanwinst nog eens overwegend lijkt het ons toch geen verstandige aankoop. Veel te zwaar voor op bed voor ons Westerlingen. Het lijkt meer op een vloerkleed. Eigenlijk niet echt een miskoop, want wij hebben elke keer ijskoude voeten, omdat de vloer zo koud is, Zo bedacht, zo gedaan. Onze deken is nu ons vloerkleed en het helpt!!! Het is geen vloerverwarming, maar isoleert zodanig, dat wij geen ijsklompen hebben! Op de ons bekende stek in Uyuni maakt de Boliviaanse buurvrouw telkenmale een praatje als wij opnieuw voor haar deur onze standplaats hebben ingenomen. Wij treffen voorbereidingen voor onze trip naar de Lagunes in het zuidwesten van Bolivia. Onze wagen vreet diesel off-road! Wanneer wij onderweg na San Christobal niet kunnen tanken, hebben wij een te geringe actieradius. Jan besluit na rijp beraad evenals de touroperators BIDONS ( Spaans voor jerrycans ) aan te schaffen. In zijn hoofd een plannetje bedacht, waar ze te laten… Hij is nog niet tevreden over het opladen van de huishoudaccu’s voor het woongedeelte, omdat de oude Russische accu niet goed functioneert. Beter om identieke accu’s met elkaar te koppelen geeft Jan aan. Die accuman heeft nog zo’n zelfde accu staan… Halen en plaatsen. Heerlijk, dat Jan zoveel zelf kan! Hij is content met de opbrengst van de 3 nieuwe accu’s. Een beter gevoel als wij in zo’n desolaat gebied rondreizen, want een mens moet selfsupporting zijn. Wanneer Jan de Russische accu bij Walter de Chileen, de mecanicien, afgeeft, bekijkt Walter kritisch Jans constructie met de jerrycans. Hij vindt het niet stabiel genoeg voor dit slechte traject en doet een voorstel. Wij stellen ons vertrek een dag uit. Walter maakt een keurig rek, waarin de jerrycans perfect passen en de achterdeuren kunnen worden geopend als er geen volle jerrycans in zijn geplaatst! Hij heeft zelfs voor ons de jerrycans bij het tankstation gevuld voor de gesubsidieerde prijs voor de Bolivianen. Als buitenlander betalen wij ruim 2x keer zo veel als buitenlander: Bs 8,88 per liter! Of soms nog meer… Jan haalt alsnog een kleine jerrycan van 10 liter en een slang, want zo’n grote volle jerrycan is voor ons oudjes niet te tillen en door hevelen is de klus te overzien. Welgemoed gaan wij op weg! Een nieuwe richting, een nieuwe route. Wij kruisen de spoorlijn en zien de begraafplaats van de treinen, welke plek wij reeds van de andere zijde hebben benaderd. Het is een grote collectie historische locomotieven, rijtuigen en wagons , die herinneren aan het bestaan van een fabriek in Uyuni, waar deze werden vervaardigd. Nog altijd aantrekkelijk om op onderzoek uit te gaan en ze te bekijken, hoewel de staat van meerdere treinstellen de tand des tijds niet heeft doorstaan. Telkens zien wij jongens in de buurt van de treinstellen, die veel plezier beleven aan het beklimmen en onderzoeken, terwijl 2 vrouwen een oogje in het zeil houden als bewaakster. Versteld staan wij over het nieuwe traject, omdat de weg in zo’n goede conditie verkeert. Er volgt een omleiding door de piste met uitwijkplaatsen om elkaar te kunnen passeren, daar ze de weg onder handen nemen. Wij bereiken San Christobal, een lieflijk mijnwerkersstadje met een mooi 350 jaar oud kerkje. Het gehele dorp, inclusief deze kerk en de begraafplaats, zijn door de Amerikaans-Japanse mijnexploitanten, toen zij het bedrijf om lood, zink en zilver te winnen overnamen, verplaatst van de omgeving van de mijn naar de huidige locatie. Een gigantisch project, wat de gezondheid van de bewoners zeker ten goede is gekomen. Na San Christobal rijden wij richting de Chileense grens over een geasfalteerde weg. Een luxe! Bij het plaatsje Villa Alota slaan wij af richting zuiden. Meteen belanden wij op een totaal ander soort plaveisel: ongebaande zandpaden. De ondergrond bestaat hoofdzakelijk uit löss en gesteente. Is de löss vochtig, doordat wij een rivier doorkruisen, dan kan het spekglad of modderig zijn, maar de weg kan ook enorm hoge ruggen vertonen, die moeilijk te berijden zijn. Heeft de zon erop staan branden, dan kan de grond kleine of grote barsten vertonen zoals echte Nederlandse klei, maar zelfs uiteenvallen en verworden tot mul zand. We hebben nog niet de vele gaten en keien gememoreerd! En de stofwolken, die ons en medeweggebruikers omhullen, achtervolgen en verrassen als mistflarden. Zonder 4x4 moeilijk in dit district je weg te vinden! Met de fiets ontzettend zwaar de hoogtes en de mulle zandpaden te beklimmen, beladen en wel! Toch ontmoeten wij hen afkomstig uit Frankrijk en Zwitserland. Lopend en duwend in het mulle zand de steile helling op. Wij belanden in een verlaten hoogland, waarin zich talloze valleien bevinden bestaande uit bizar gevormde rotsformaties door erosie ontstaan, bekend als de Valle de Rocas. Een wonderlijk schouwspel. Prachtig om te zien! Omgeven door grillig gevormde rotsen slapen wij de eerste nacht op een hoogte van 4032 m hoogte met een weids uitzicht over de vlakte, die zich voor ons uitstrekt, en de weg die ons verder zal voeren richting de lagunes, in de beschutting van rotsformaties, die wij vertrouwen, wat wij niet kunnen zeggen van andere rotsformaties in de kom, waarvan wij denken dat er bij het minste of geringste brokken steen naar beneden kunnen storten. Liever niet op onze hoofden of op onze auto! Jan controleert de bandenspanning en laat wat lucht ontsnappen op advies van Walter, want het rijden was niet bepaald aangenaam op het afgelegde traject vanaf Villa Alota. In de ochtend worden wij verrast door een touroperator, die met een echtpaar een stop maakt naast onze Unimog om wat foto’s te schieten van dit unieke plekje. Een vreemde gewaarwording als je in je eentje al uren op een verlaten plek bivakkeert! Moeiteloos vinden wij ondanks de verschillende sporen de weg terug , die wij moeten vervolgen. Het is de weg, die de touroperators met afgeladen wagens met jerrycans diesel en bagage, in dekzeilen verpakt op het dak, eveneens volgen. Zij maken een soortgelijke trip als wij gedurende 3, 4 of 5 dagen vanuit Tupiza of Uyuni. Alleen racen zij ons voorbij in een hoog tempo. Ik vermoed, dat de gasten aardig door elkaar gerammeld worden in de Toyota Landcruisers en Nissans, die veelal worden gebruikt. In Villa Mar stoppen wij voor de slagboom om de tol te betalen, waarna de houten stam omhoog wordt gedaan, zodat wij kunnen passeren. Wij moeten bij de verschillende slagbomen goed opletten, dat wij die zijde kiezen, waar de slagboom het hoogste doorrijgedeelte heeft. Anders blijven wij hangen met de kist of de reserveband op de bestuurderscabine… Gezien hoe dit gebeurde met een beladen militaire vrachtwagen bij de slagboom voor de kazerne in Uyuni! Resultaat: een ontwrichte slagboom, welke moest worden hersteld. Niet zo gunstig voor buitenlanders, als hen dit overkomt. Beter niet in de picture te geraken! Wij doorkruisen een desolaat prachtig landschap gekenmerkt door majestueuze bergen van grillig gevormd vulkanisch gesteente, hellingen deels gekenmerkt door moerassige gedeelten en weinig of geen begroeiing. Wij bereiken het Reserva Nacional de Fauna Andina Eduardo Avaroa ( oude naam Sol de Manana, wat eigenlijk een toepasselijker naam is in onze ogen ), waar wij per persoon Bs 150 betalen ter hoogte van de slagboom, waardoor wij 4 dagen de gelegenheid hebben het gebied te bekijken. Verlaten wij later het park, dat een gebied bestrijkt van 7150 km2, dan zullen wij bij de grens van het reservaat alsnog opnieuw moeten afrekenen. Wij krijgen toestemming van de 2 mannen, die de tol innen, om in de kom, waar een paar verlaten huisjes resten en slechts 2 oudere mannen woonachtig zijn, te overnachten. De schaapherder komt een praatje maken, terwijl de schapen zelf de weg terugvinden naar zijn huis, wat hoger tegen de berg aanleunt. De andere man heeft een oude auto naast zijn woning staan, die niet snel rijvaardig zal zijn… Vanuit het oosten naderen verschillende equipes, vanuit Tupiza vermoeden wij, tot de duisternis is ingevallen. Kennelijk overnachten zij in hostals in een naburig dorp. ’s Nachts is het heel stil. Heel donker! Een prachtige sterrenhemel evenals de nacht ervoor! En koud!!! Om 21 uur liggen wij onder de wol om gas en elektriciteit te sparen. Echter ook om door goede nachtrust de benodigde energie op deze hoogte te vergaren. Wij vertoeven nu op 4200m hoogte! De 2 slaapzakken aan elkaar geritst leggen wij als een sprei over onze dekbedden. Midden in de nacht worden wij wakker van de kou en besluiten IN onze slaapzak te kruipen en erover heen ons dekbed te leggen. Dit houdt ons beter op temperatuur! De volgende ochtend ontwaken wij , terwijl de schaapherder terugkeert met een 10 liter container drinkwater, waarvoor hij een flinke wandeling naar de bergstroom heeft moeten maken. Misschien zou hij blij zijn met onze lege 5 liter watercontainer, bestemd voor de vuilnis, maar als wij het hem en de andere man willen vragen, zijn zij beiden in geen velden of wegen te bekennen. Wij besluiten de 2 containers voor de 2 mannen in het zicht weg te leggen naast een andere oude auto in een half ingestorte schuur, omdat de dorpsbewoners vaak heel blij zijn met deze containers. Zo niet, dan kunnen zij alsnog de lege waterflessen in de afvaldrum bij de toegang van het Reservaat naast hun huizen deponeren. Ondanks dat onze auto met zijn neus in de zon staat, heeft de auto problemen met starten. Gister ook al problematisch. Jan heeft een spray, waarmee Carla in de snorkel moet spuiten terwijl Jan de motor aan de praat poogt te krijgen. Het lukt, maar neemt meer tijd in beslag dan de vorige dag. Het is inderdaad kouder dan gister, wij bevinden ons op grotere hoogte en vangen de volle wind! Pruttel, pruttel, pruttel tot de motor voldoende toeren maakt… De steile bergweg op en dan staan wij na een steile afdaling met vele haarspeldbochten na de laatste haarspeldbocht abrupt voor een vrij woest stromende rivier, die veel löss meevoert, waardoor wij slecht kunnen bepalen, waar voor ons de doorwaadbare plek is met de vele verschillende bandensporen op de oevers aan weerszijden. Dreigende wolken pakken zich samen aan een donkere lucht. Gaat het regenen, dan zwelt de rivier, neemt de kracht van de stroom toe en kunnen wij wellicht niet meer oversteken. Keren en terug de steile helling op is geen optie… Geen voertuig! Geen mens! Hebben wij een afslag gemist? Kunnen wij fout zijn gereden? Jan trekt de stoute schoenen uit en haalt de kaplaarzen tevoorschijn om letterlijk te peilen of wij op de plek waar wij denken de waterstroom te doorkruisen, haalbaar is… Een goed idee! Nergens te diep als je een bepaald traject volgt. Met succes bereiken wij de overzijde, waar wij snel op een hoger gelegen plek onze lunch nuttigen. Wij passeren Quetana Chico, waar mijnwerkers wonen. Wanneer wij in het dorpje Quetana Grande de slagboom aantreffen, de tol afrekenen, beseffen wij op de juiste route te zitten. Wij komen terecht in een prachtig ruig landschap! Barrancas gelegen aan een prachtige kloof. Talrijke verlaten dorpjes. Verspreid mijnexploitaties. Mini nederzettingen, waar quinoa ( gierstmelde = een soort graan)wordt geteeld op de meest ongelooflijk kleine lapjes licht hellende grond. En waar mensen zijn, zien wij lama’s voorzien van gekleurde kenmerken, zodat elke eigenaar zijn eigen dieren kan herkennen. Wij rijden een hoge pas met haarspeldbochten, terwijl de auto moeite heeft met klimmen, grote knallen geeft doordat de diesel onvolledig verbrandt door de hoogte ( 4750m ), de auto grote zwarte rookpluimen produceert en de motor soms afslaat tot Jans grote ergernis. Dan belanden wij in een pittoresk bergdorpje, waar het ontzettend koud is en wij over een moerasweg worden geleid, wat net lukt met de Unimog, om af te dalen naar de prachtige Lagune Hedionda, die wijnrood kleurt door de aanwezige mineralen. Het rozerood van de flamingo’s vlamt op in het zonlicht van de namiddag: schitterend! Wij genieten! Wat een schoonheid schenkt ons de natuur! Met moeite maken wij ons los van deze plek. Wij moeten door om een overnachtingplaats te arrangeren. Bij het thermaal bad vinden wij een plek, waar wij de auto kunnen plaatsen om te overnachten. Een kille wind met een prachtig uitzicht op het thermaal bad, de lagune en de Salar de Chalviri. Een ontzettend koude nacht! ’s Ochtends vroeg is het een drukte van belang. Zeer veel auto’s van touroperators rijden voor, waaruit de gasten buitelen om zich in de kleedruimte te verkleden om van het thermaal bad te genieten, alhoewel zij niet weten hoe vlug zij het pad van en naar moeten afleggen vanwege de kou! In de namiddag hetzelfde schouwspel gadegeslagen, want er bevinden zich hostals ter plekke en in een naburig dorp, waar vele touroperators overnachtingsafspraken mee hebben voor hun klanten. Een druk bezochte attractie, waar sommigen zoals wij, het deze keer bij kijken laten vanwege de ijzige kou, alhoewel de temperatuur van het water heerlijk is. Af en toe staat er onderweg een mast van de telecommunicatiemaatschappij Entel, waarbij Carla een internetbundel heeft. Echter geen response!! De computer laat het op deze hoogte afweten, doordat de kop niet meer boven het magnetisch veld kan zweven, omdat de luchtdruk te laag is. Rust in de tent! Alle tijd om te slapen zonder telefoon en computer!! Een fietser spreekt Jan aan, die de auto aan het gereedmaken is voor het vertrek. Hij heeft overnacht in het hostal op de helling achter ons en heeft behoefte aan een praatje voor hij op de fiets stapt. Wanneer wij even later vertrokken zijn naar de Laguna Verde dicht bij de Chileense grens, worden wij niet ver van onze overnachtingsplaats, aangehouden door de fietser van deze ochtend. Deze Fransman van 65 jaar is op de afgelegde afstand reeds 2 maal door de straffe wind gevloerd. Hij loopt met zijn fiets, omdat hij zich in de storm niet kan weren. Hij zit er doorheen op de vroege ochtend en vraagt ons om een lift. De mannen leveren Carla drie smerige fietstassen en samengebonden bundels vol aangekoekt stof en zand, die ze in de slaapcabine op het zeil vol afgrijzen deponeert. De 4e fietstas hangt met touwtjes aan de fiets en is niet los te krijgen en gaat met fiets en al boven op de jerrycans met diesel aan de ladder en deurstang vastgebonden worden, dankzij Walters constructie. De ijzige wind loeit om de auto. Twee paar handen zijn nodig om de portieren te openen en te sluiten. Zo straf is de storm! De console is vrijgemaakt. Jean Marie Zimmerman zit op zijn troon bij te komen van de kou en ontberingen, in een korte broek met blote benen en wonden op benen, handen en in het gezicht door verbranding in de felle zon, maar heeft ondanks alles het hoogste woord… Hij wil vanaf de Laguna Verde naar de Chileense grens fietsen, maar de grenswachters van het natuurreservaat verbieden hem dit – onverantwoord -, vertellen hem een slaapplaats te regelen in het hostal aan de overzijde om morgen de afdaling te maken met beter weer. Met zijn drieën gebruiken wij een warme maaltijd in het simpele bergcafé, waarna wij afscheid nemen van elkaar, Jean Marie achterlaten en onze weg zoeken tussen de Laguna Blanca en Laguna Verde - op 4400m hoogte - door. Deze weg biedt een schitterend uitzicht op beide lagunes, waarbij de Laguna Blanco wit kleurt en de Laguna Verde groen kleurt door de verschillend aanwezige mineralen. Een ontzettend hobbelige weg voert ons terug naar de ’s ochtends bereden weg langs uitgeslepen rotsformaties met de meest wonderlijke vormen, daar er geen andere weg naar Laguna Colorada voert, om opnieuw te overnachten bij het thermaalbad, waar in het zonnetje mensen genieten van de behaaglijke temperatuur van het water. ’s Ochtends het schouwspel van de sportievelingen, die de ijzige kou trotseren om gebruik te maken van het thermaalbad. Dit keer velen die afhaken! Deze nacht is het zoveel graden onder nul, dat het ijs binnen op de wanden van de slaapcabine staat!!! De auto heeft deze ochtend heel veel moeite met starten! Beiden vragen wij ons af of hij tenslotte aan de praat zal zijn te krijgen… Dat spuitbusje wordt leger en leger!!! Geen reserve exemplaar! Gepruttel… De motor draait uiteindelijk met moeite stationair: een geruststelling voor beiden!!! Wij kunnen op weg, alhoewel Carla het geknal, het stil vallen van de motor en het slechte starten in deze verlatenheid niet bekoort! Het bezorgt haar een onzeker gevoel!!! Richting Laguna Hedionda, maar in plaats van rechtsaf naar de Lagune rijden wij rechtdoor - hobbel de bobbel - om op een gegeven moment een nauwelijks opvallende wijzer aanvankelijk te missen met de vermelding Sol de Manana. Wij zijn gepasseerd en zitten ondertussen op 5000m! Carla ziet zowel een fietser als een touroperatorzich dwars over de vlakte begeven. Zitten wij fout? Als het vrij horizontaal is, stoppen wij en bekijkt Jan het navigatiescherm om tot de conclusie te komen, dat wij op weg zijn naar de Chileense grens…zonder grenscontrole of douane… Terug naar de wegwijzer! Ternauwernood iets van een weg of pad te onderscheiden. Doen wij dit of laten wij dit schieten? In de verte zien wij een touroperator rijden en stoppen, plus de fietser die met moeite zijn weg zoekt. Wij besluiten het spoor te volgen, wat ons het beste lijkt, terwijl wij heen en weer worden geworpen. Een stop naast de Zwitserse fietser om hem te vertellen, dat Jean Marie gister een lift van ons heeft gekregen en nu voor hem op de route zit. Jean Marie heeft ons verteld van de geplande rustdag van de Zwitser, zich afvragend of de Zwitser nu voor of achter hem fietst. De Zwitser geeft aan, dat hij heeft moeten lopen en duwen, omdat ook hij het niet redde…. Hij ziet af van de afdaling en bekijkt het veld van de geisers van boven, op een afstand: te steil om af te dalen en weer te klimmen op dit onbegaanbare terrein! Gelijk heeft hij! Geen doen! Wij wensen hem een goede reis en rijden verder. Parkeren en bekijken de grote geiser op gepaste afstand, zoals op de borden wordt geadviseerd en verbazen ons over de vele kleine geisers rondom. Spoedig verlaten wij dit gebied, omdat het toch geen veilig gevoel geeft, hoe apart het ook is. Prettig als wij weer op de afslag belanden. Wij denken het ergste te hebben gehad… Wij volgen het voorbeeld van de fietser in tegengestelde richting. Waar hij vandaan is gekomen is nu ons doel! Onvoorstelbaar waar hij zich door heen heeft geworsteld!! Hoge ruggen van bevroren grond bedekt met ijs en sneeuw! Het pad wordt steeds slechter en slechter…. Voorzichtig manoeuvreert Jan door alle kuilen, die niet te omzeilen zijn. Modder! Blubber! Bevroren sneeuw door ijskoude wind gezandstraald, waardoor scherpe punten het rijden belemmeren en je banden zouden kunnen beschadigen. Een prachtig gezicht, maar liever vermijden! Plots worden wij verrast door hele diepe gaten of kuilen: een mens schrikt zich dood en weet niet wat hem overkomt… Het lijkt of wij ergens doorheen zakken… Gelukkig, dat onze auto zo hoog op zijn wielen staat, want anders hadden wij nu vastgezeten! Het lijkt of wij, de auto en alles wat erin ligt door elkaar zijn gerammeld. De schrik zit ons in de benen! Gelukkig goed afgelopen! Dit moet het punt zijn, waar anderen voor ons hebben moeten terugkeren, omdat sneeuw en ijs hen het onmogelijk maakte verder te rijden… Het is desolaat, maar prachtig!!!! Ontzettend zwaar om te rijden door de onbegaanbaarheid! Na uren zien wij in de diepte en verte de Laguna Colorada liggen. Ondertussen hebben 3 touroperators ons ingehaald en geparkeerd op een heuvel, welk voorbeeld wij volgen, om het plaatje vast te leggen. Deze mannen weten precies welk plekje het wint van een andere plaats om een prachtige foto te maken. Wij doen ons voordeel daarmee. De afdaling volgt. Steeds dichter bij… Het meer wordt steeds groter en de kleuren helderder in de zon. Het is schitterend! Wij rijden langs het meer en zien geisers spuiten om even later enorme hoeveelheden flamingo’s in het water te zien staan, terwijl zij zich te goed doen en hun magen vullen. Dan ontdekken wij touroperators, die een andere route volgen. Het blijkt, dat er een uitzichtpunt op een heuvel ligt tussen de armen van de lagune, waardoor je een prachtig zicht hebt op de gehele lagune. De touroperators zetten de toeristen af op een ander punt om ze langs de oever naar de parkeerplaats bij het uitzichtpunt te laten wandelen, zodat zij van dichtbij de flamingo’s kunnen fotograferen. Het natuurpark heeft speciaal het uitkijkpunt gecreëerd, omdat het broeden wordt verstoord door de toeristen en het aantal flamingo’s is terug gelopen. Tja, business is business. Belangen zijn soms tegengesteld… Wij genieten van de prachtige oranjerode kleuren van deze lagune met alle dieren erin en eromheen. Vele lama’s, vicuna’s, geiten en schapen zoeken hun hapje of genieten van een plekje uit de wind in de zon. Dit nationale park heeft als doelstelling de instandhouding en bescherming van de vicuna’s en de yareta plant, welke beide in Bolivia worden bedreigd. Bijzonder om deze ranke vicuna’s gade te slaan, die als een gazelle zich bewegen in kleine groepjes op grote hoogte als zij plotseling wegsnellen. Onvoorstelbaar, dat zij zich op deze kale vlakten in leven kunnen houden. Inderdaad ontmoeten wij veel meer lama’s dan vicuna’s op onze trektocht. Een bewijs, dat hun aantal beperkt is. Op grote hoogte zien wij wonderlijke groene plekken. Is het mos? Als je het van dichtbij bekijkt, zijn het minuscule plantjes. Nooit eerder gezien! Als ik op Wikipedia de yareta plant opzoek, vermoed ik, dat deze groene plantjes, de yareta plant moet zijn. Wij keren terug naar de auto, want een ijskoude wind is komen opzetten en ondanks onze winterjas, sjaal, muts en handschoenen worden wij door en door koud! Geadviseerd door de chauffeurs van de wachtende wagens op de gedropte toeristen, volgen wij het pad rond het meer richting de weg naar Uyuni. Blijkbaar hadden wij op een gegeven moment een wal moeten oversteken. Niet gedaan! Gelukkig lukt het Jan alsnog de opgeworpen wal met 4x4 te doorkruisen en er niet in weg te zakken of te blijven steken, zoals wij aan de sporen kunnen zien van anderen! Geluk! In feite willen wij graag de zonsondergang gadeslaan en hier overnachten, maar het is zo ontzettend koud door de gure wind, dat wij vrezen, dat onze auto morgen niet wil starten en wij het misschien wel heel koud hebben in de wagen, gezien de ijsvorming binnen de Unimog de andere nacht en het uitvallen van de gasverwarming door de venijnige wind… Wij verlaten in navolging van de vele touroperators de schitterende lagune met pijn in het hart, denkend aan de prachtige foto’s van zonsondergang en zonsopgang van de Laguna Colorada aan de wanden in Palacio de Sal. Het is een verschrikkelijke weg, die wij rijden richting Laguna Canapa en Villa Mar. Wanneer wij de parkgrens overschrijden en de parkwachter verzoeken hier te mogen overnachten, antwoordt hij bout : nee! Het is een prachtige kom, beschermd voor wind en storm. Nee, het is privé terrein en wij mogen hier absoluut niet de nacht doorbrengen! Wat een verschil tussen parkwachters!!!! Geen haar op ons hoofd heeft deze weigering verwacht. De duisternis valt snel in. Een veilige plek om te overnachten is moeilijk in de vallende duisternis te vinden. In feite is het een smalle slechte weg, waar onvoldoende ruimte is om de wagen te parkeren. Een prachtig ondergaande zon met fraaie luchten…. Van het landschap krijgen wij weinig mee. Ontzettend blij als wij het dorp Villa Mar binnenrijden. Wij zoeken het hotel wat op iOverlander staat vermeld, maar de coördinaten kloppen niet! Dorpelingen geven aan het hotel met de naam Le Jardin niet te kennen. Het dorp over de volle lengte heen en terug gereden levert geen slaapplek op. Chauffeurs van touroperators hebben duidelijk een gearrangeerde slaapplek en staan met elkaar te praten en te klussen aan hun wagens alvorens onder de wol te kruipen. Jan spreekt hun aan met de vraag naar een plek om te overnachten, waarna zij met de eigenaar in overleg treden. Gearrangeerd: een parkeerplek en gebruik van een toilet! Zij verzetten hun wagens, zodat wij precies ernaast kunnen parkeren op het erf voor hun slaapkamertjes. Wat een opluchting!!! Na een onverwachte miskleun van ons toch een slaapplek gevonden!!! De volgende ochtend leegt Jan eerst de 2 overige jerrycans met diesel, door te hevelen, want anders halen wij San Christobal niet, waar het eerste tankstation is. Gelukkig wil de auto starten , nu de zon tijdens de tank vullen, langzamerhand over de auto is gekropen en keren wij terug naar het noorden. Tijdens de afdaling van de Valle de Rocas ontmoeten wij een Frans echtpaar lopend in het mulle zand, hun fiets omhoog duwend de steile helling op. Wat een monnikenwerk!!! Bij de laatste oversteek van een rivier ontmoeten wij 2 speciale Overland bussen, beide bestuurd door een jonge vrouw, die vrolijk zwaaien evenals hun passagiers, die welgemoed aan de door ons gemaakte tocht beginnen. Een vrolijke afsluiting van een trip naar een geïsoleerd gebied, waarvan de overweldigende natuur onmiskenbaar grote indruk op ons heeft gemaakt!!! Desalniettemin is het heerlijk asfalt onder ons te voelen en niet door elkaar gerammeld te worden op het laatste traject en op ons oude vertrouwde plekje in Uyuni neer te strijken. Moe en voldaan!